In mediation vooruit kijken: happy new year!

Deze column over mediation gaat over het uitspreken wat je nou echt wilt. Ik zal dat doen aan de hand van een mediation uit mijn eigen praktijk. De mediation vond plaats in december, ging over goede voornemens voor het volgende jaar en de oplossing was binnen één uur bereikt. Het is daarmee de kortste mediation die ik ooit heb gehad. Soms hoeft het niet zo ingewikkeld te zijn.

Mediation om uit te spreken wat je wil

Een van de spelregels bij mediation is vertrouwelijkheid. De verplichting om alles geheim te houden wat in mediation wordt gedeeld, is een kernwaarde van mediation en staat daarom opgenomen in de mediationovereenkomst die partijen ondertekenen bij de start van de mediation.

Geheimhouding is een kernwaarde van mediation

Juist deze geheimhouding maakt dat partijen zich vrij voelen om te delen wat de situatie écht met hen doet, wat ze nodig hebben om de situatie achter zich te laten, wat ze nou écht zouden willen. Door het stellen van de juiste vragen, goed te luisteren en door te vragen krijg je als mediator vaak een hoop informatie op tafel. In mediationtermen: herformuleren, reflecteren en/of schillen.

De antwoorden die partijen geven, kantelen het gesprek van negatief naar positief. Het gaat weer om wat je zou willen en wat jijzelf of de ander kan bijdragen. Dit zou zonder de waarborg van vertrouwelijkheid niet lukken. Geheimhouding is daarom een kernwaarde van mediation.

Een voorbeeld uit de praktijk

Manager Mo, al ruim twintig jaar in dienst van de welzijnsorganisatie, werkt sinds enkele maanden met een nieuwe directeur, Nadia. De samenwerking tussen beiden gaat voortvarend van start. Nadia zit vol met ambities en heeft goede ideeën om bezuinigingen door te voeren die ook echt noodzakelijk zijn voor de organisatie.

Er volgt een reorganisatie en een nieuw functiehuis, en ook nieuwe plannen voor de organisatie op de lange termijn. Mo werkt hard, denkt mee, maakt overuren. Zijn fysieke klachten, die steeds erger worden, negeert hij. Totdat duidelijk wordt, dat het reorganisatieplan inhoudt dat zijn functie opnieuw wordt gewogen en voortaan een salarisschaal lager zal zijn.

Mo valt uit met burn-out klachten en wil Nadia niet meer te woord staan. Hij is woedend! Heeft Nadia dan niet gezien hoe hard hij heeft gewerkt en hoe belangrijk zijn functie is? Mo vindt dat Nadia zich hard had moeten maken voor een andere weging van zijn functie. De bedrijfsarts adviseert mediation en partijen komen bij mij aan tafel.

Twee boze collega’s

Het is begin december als ik Mo benader voor een intake. Hij geeft in eerste instantie aan niet mee te willen werken aan mediation. Waarom zou hij? Uit de eerdere gesprekken met Nadia blijkt toch al voldoende dat zij niet luistert en niet ziet wat Mo allemaal doet voor de organisatie? Hij is toch veel te oud en ervaren voor dit gedoe? Hij heeft helemaal geen zin meer om zo behandeld te worden. Hij wil naar voren kijken, naar wat het nieuwe jaar allemaal gaat brengen.

Hij vertelt over zijn vrouw, zijn vakantiehuis, zijn kleinkinderen. Ik ga het gesprek met hem aan, vraag door en stel hem ook de vraag wat hij heeft te verliezen bij het aangaan van een mediationgesprek. Daar heeft hij geen antwoord op. Mo zegt toe het één gesprek te willen aanzien.

Tijdens de intake met Nadia blijkt dat ook zij boos is; ze werkte zo fijn met Mo samen, ze kan ook niet zonder hem in deze drukke tijden en voelt zich in de steek gelaten door zijn ziekmelding. Ze is ook teleurgesteld in de manager: waarom wilde hij niet eerder het gesprek aangaan, waarom konden ze dit niet gewoon samen uitspreken?

Wat gaat het nieuwe jaar brengen?

Tijdens de mediationbijeenkomst zelf zitten Mo en Nadia met hun armen over elkaar boos naar elkaar te kijken. Ik vraag aan beiden wat ze in de mediation zouden willen bespreken en ze blikken boos terug op het recente verleden. Ik hoor het een tijdje aan en stel de vraag wat ze dan graag anders zouden zien. Ik verwijs naar de maand december en vraag: “Wat gaat het nieuwe jaar brengen?”

Mo kijkt me aan en vraagt: “Kan ik nog steeds vrijuit praten?” Dat bevestig ik hem en ik leg beiden nogmaals uit dat ze onder de vlag van vertrouwelijkheid juist met elkaar kunnen onderzoeken wat nodig is voor een oplossing.

Mo begint te stralen: “In het volgende jaar wil ik met mijn vrouw van mijn kleinkinderen gaan genieten, wat rustiger aan gaan doen, genieten van het leven”. Nadia kijkt verbaasd en zegt: “Dat klinkt heerlijk. Wat heb je daarvoor van mij nodig, wat kan ik daarbij voor je doen?” Daarop antwoordt Mo: “Laat me gaan. Als je mij de transitievergoeding geeft en de opzegtermijn, kunnen we elkaar de hand geven”. Nadia staat op, geeft Mo een hand en zegt: “Mo, dat is goed. Dank voor de mooie tijd samen. Ik wens je het allerbeste voor het nieuwe jaar”.

Soms hoeft mediation niet ingewikkeld te zijn. Dat je er als mediator bent en de juiste vragen stelt om de dialoog op gang te helpen, is soms al voldoende. Deze partijen konden zich goed verwoorden, hadden de mediation goed voorbereid. Door uit te spreken wat ze wilden en de ander gunden, was een oplossing snel gevonden. Zou het geholpen hebben dat het december was?

>>> Meer artikelen over mediation