NU EVEN NIET – iedereen heeft recht op onbereikbaarheid
Heb jij je werkmail op je telefoon staan? En hebben klanten je mobiele nummer? Heb je een app-groep met collega’s waar te pas en te onpas werkvragen gesteld worden, ook in de avonden en tijdens vakanties? In juli 2020 is het wetsvoorstel ‘Wet op het recht op onbereikbaarheid’ ingediend bij de Tweede Kamer. Werknemers krijgen het recht “onbereikbaar te zijn om arbeid te verrichten buiten werktijd”. Heeft zo’n voorstel zin? Of is het onzin?
Nu even niet
Door dit wetsvoorstel zal de Arbeidsomstandighedenwet worden gewijzigd en zal “invulling worden gegeven aan het recht van de werknemer om onbereikbaar te zijn om arbeid te verrichten buiten werktijd”. Niet gek als je nadenkt over de enorme toename in het gebruik van mobiele apparaten en mobiel internet in de afgelopen jaren.
Medewerkers kunnen tegenwoordig zelf bepalen waar en wanneer zij het beste kunnen werken, maar hiermee vergroot je ook de kans dat de grens tussen werk en privé zoek raakt. Want als je dat belletje van je mail hoort, voel je toch de druk om even te kijken. En dan kun je net zo goed ook ‘even’ reageren.
Daar heb je de curlingbaas weer
We zijn toch allemaal volwassen, dan is dat curling-management toch helemaal niet nodig? Maar misschien is het juist wel goed om je medewerker tegen zichzelf in bescherming te nemen. We leven in een maatschappij waarin we constant op de hoogte willen blijven: Als je ‘‘nee’’ moet antwoorden op de vraag of je iets specifieks hebt gezien of gelezen, hoor je er niet meer bij. Constant op de hoogte willen zijn van wat zich op de werkvloer afspeelt, is verslavend.
Het gevoel hebben dat je voortdurend je werkberichten moet checken om snel te kunnen reageren tijdens maar ook ná werktijd, wordt telepressure genoemd. Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam in 2018, onder 116 Nederlandse werknemers, bleek dat mensen zich door werkgerelateerd smartphonegebruik moeilijk mentaal kunnen losmaken van het werk. Ook heeft telepressure effect op burn-out, op hoe werknemers slapen en hoe effectief ze werken.
Eén keer je mail beantwoorden op je vrije dag zal er echt niet voor zorgen dat je direct een burn-out krijgt, maar wanneer het structureel voorkomt, kan dit uiteindelijk wel ziekmakend werken. En als jij er als werkgever aan bij kunt dragen dat je medewerkers na een werkdag of werkweek echt even op kunnen laden om daarna weer met frisse moed aan de slag te gaan, dan werk je daar toch graag aan mee? Maak daarom duidelijke afspraken over de verwachtingen met betrekking tot het reageren op werkgerelateerde berichten en stel hier duidelijke grenzen in.
Keuzestress? Vergelijk gratis de beste 50 PMO aanbieders
Jij vertelt wat je zoekt, wij regelen de rest
✓ De beste PMO aanbieders al voor je geselecteerd
✓ Enige onafhankelijke PMO vergelijkingssite
✓ Persoonlijk advies van dé PMO experts
✓ Meer dan 21.462 klanten
✓ Ontvang snel 3 PMO offertes
Goed voorbeeld doet goed volgen
Er is al een aantal bedrijven die experimenteren met duidelijkere regels. Medewerkers van autofabrikant BMW hoeven na werktijd geen mails of berichten te checken. Gebeurt dat wel, mag je deze tijd opgeven als overuren en dus compenseren. Bij Volkswagen worden een half uur voor het einde van de werkdag alle servers geblokkeerd, zodat je geen mails meer kunt ontvangen tot vlak voor je volgende dienst.
Medewerkers van Lidl Luxemburg en Lidl België ontvangen tussen 6 uur ‘s avonds en 7 uur ‘s ochtends geen intern mailverkeer. Wie wil, kan wel nog altijd mails sturen, maar wees je ervan bewust dat je, weliswaar niet met opzet, iemand toch onder druk zet om na kantooruren met het werk bezig te zijn.
Gelukkig is er ook in Nederland al een aantal mooie voorbeelden te vinden. In 2019 is in de cao voor de gehandicaptenzorg opgenomen dat een werknemer het recht heeft om tijdens een vrije dag onbereikbaar te zijn voor werk, een primeur in Nederland. Bij softwarebedrijf Afas mogen medewerkers niet appen naar collega’s die op vakantie zijn – een uitzondering daargelaten voor vakantiekiekjes.
Bij communicatiebureau Heldergroen in Haarlem verloopt alle communicatie over werk alleen via de computer en niet via laptop of telefoon. Na zes uur ’s avonds worden de bureaus met computer en al letterlijk opgetakeld in grote bakken aan het plafond.
Het Amerikaanse Amazon laat het andere uiterste zien; daar sporen ze werknemers aan om letterlijk dag en nacht bereikbaar te zijn. Beantwoorden ze hun mail niet, dan krijgen ze een tekstberichtje. Ook in Nederland zijn er voorbeelden van organisaties die verwachten dat hun medewerkers ook na werktijd klaarstaan, vraag maar eens rond in je eigen omgeving. Bij onze eigen rondvraag kwam er zelfs een voorbeeld naar voren van een werkgever die verwachtte dat de medewerker zijn werktelefoon meenam op vakantie om bereikbaar te zijn voor klanten.
Het wetsvoorstel is in juli 2020 ingediend bij de Tweede Kamer. Wanneer er meer nieuws over deze wet is, laten we je dit natuurlijk weten!
Deze week is het de Nationale Week van de Werkstress, voor de achtste keer georganiseerd door OVAL. In deze week wordt (extra) veel aandacht besteed aan het bestrijden van werkstress. Als je niet ontspant of beweegt, dan maak je (schrik niet) 25 procent kans op een burn-out, zeker tijdens het thuiswerken.
