Ze is een collega, geen ‘gevalletje angst’

In Rotterdam in een van de kantoren van de gemeente spreek ik met Angelique Nossent en bedrijfsarts Gijs Veenbrink.

Angelique heeft een psychische aandoening. Sinds 2004 is ze als gevolg daarvan niet meer uitgevallen op het werk. Wel ervaart ze dat ze zich extra moet bewijzen ten opzichte van andere collega’s. Jammer vindt ze dat want haar ziekte heeft haar ook naar een hoger plan getild in haar vakgebied.

Het roer om

Een energieke vrouw met een twinkeling in haar ogen geeft me een hand in het kantoor van de Gemeente Rotterdam. De twinkeling in haar ogen blijft me opvallen als ze vertelt over haar werk en haar rol als ambassadeur voor Samen Sterk zonder Stigma.

Angelique werkt nu 23 jaar bij de Gemeente Rotterdam. In de periode 2001 tot en met 2004 heeft Angelique een kraambedpsychose, een zware depressie en meerdere manische perioden gehad. In die tijd heeft ze korte periodes niet of minder uren gewerkt.

Na de heftige ervaring van de depressie gooide Angelique het roer om in 2004: “Zo wil ik mijn leven niet leven”.

Bipolaire stoornis

Angelique vertelt me over haar ‘zoektocht’ naar de betekenis van haar manische perioden. Ze vertelt dat ze nu luistert naar de energie in zichzelf als het gaat om meningen, overtuigingen en emoties.

Zo wil ik mijn leven niet leven

Haar bipolaire stoornis – in het verleden werd dit manisch depressief genoemd – heeft haar ook veel inzicht gegeven; ze kan nu beter waarnemen, wat hoor en zie ik echt. Deze kwaliteit kan ze goed inzetten in haar werk.

Angelique werkt drie dagen bij de gemeente Rotterdam, heeft haar eigen bedrijf Begane Grond en schrijft momenteel haar derde boek. Verbaasd ben ik als ik hoor dat bijna nooit iemand op haar werk vraagt naar haar ‘ziekte’ of hoe het met haar gaat. Wie dat wel vraagt is de bedrijfsarts van Angelique.

In de loop der jaren heeft ze diverse bedrijfsartsen bijgepraat. Ze maakte zelf afspraken om kennis met ze te maken en te vertellen over haar psychische aandoening. Niet omdat ze niet kan werken, wel om openheid te creëren.

Fantasie op hol

Zo maakte Angelique onlangs ook kennis met Gijs Veenbrink, ‘haar’ nieuwe bedrijfsarts. Gijs Veenbrink is bedrijfsarts bij Mensely en werkt onder andere voor de Gemeente Rotterdam.

Als ik plaatsneem in zijn kantoor bij de gemeente vertelt hij: “Durf zaken te benoemen. Om te weten wat er echt aan de hand is en wat een werknemer nodig heeft maak ik eerst verbinding. Niet als bedrijfsarts maar als mens. Het gaat om het vertrouwen tussen mij en de werknemer. Ik ben dan wel bedrijfsarts maar ik weet ook niet alles. Ik kan niet in het hoofd van de werknemer kijken. Goed luisteren en niet invullen is essentieel”.

Dat Gijs goed luistert, merk ik. Tijdens het interview laat hij ook aan zijn non-verbale houding zien dat hij hoort wat ik zeg.

Niet als bedrijfsarts verbinding maken maar als mens

Gijs vervolgt zijn verhaal: “Veel zieke werknemers voelen zich niet begrepen en niet veilig om hun verhaal te delen. Als je vertelt dat je een burn-out hebt, dan begrijpen we dat tegenwoordig wel. Als het gaat om andere mentale klachten, dan vinden mensen dat eng want ze snappen het niet. Het leidt vaak tot onbegrip omdat hun omgeving vanuit angst reageert en niet ‘het goede verwacht’. Aannames worden gauw gedaan: straks valt collega x weer uit dus we wagen ons er maar niet aan. Als bedrijfsarts ben ik wel eens aanwezig bij een gesprek tussen medewerker en de leidinggevende. Soms blijkt dat de leidinggevende nauwelijks op de hoogte is van de situatie. Het gevaar is dat er op los wordt gefantaseerd. Ik zou graag zien dat meer bedrijven werken aan een cultuur van openheid. Zo kan de werknemer eerder aan de bel trekken en kunnen we meer werken aan de preventie van uitval door psychische klachten. Dat we aan de medewerker vragen: “Wat heb jij nodig?”

Deel 2: Werken met een dwangstoornis
Deel 3: Ziek thuiszitten is brandstof voor een psychische stoornis