Werken aan werkgeluk: wat is het en wat levert het op?

Besteedt jouw organisatie ook al aandacht aan het geluk van haar medewerkers? Ga zo door! En zo niet, dan is dat een extra goede reden om verder te lezen.

Steeds meer organisaties zien namelijk in dat het loont om oog te hebben voor het geluk van hun medewerkers. Zo geeft in een onderzoek van PwC ongeveer een derde van de Nederlandse CEO’s aan meer nadruk te willen leggen op de gezondheid en het welzijn van medewerkers in de HR-strategie om hun concurrentiepositie te verbeteren. Deze trend zie je ook terug in de opkomst van de Chief Happiness Officer en de stijging in het aantal opleidingen tot Werkgelukdeskundige.

In een vierdelige artikelenreeks nemen wij je mee in de wereld van werkgeluk. In dit deel 1: Wat is werkgeluk? En hoe komt het dat organisaties zich nu massaal bezig lijken te houden met het welbevinden van hun medewerkers?

Wat is (werk)geluk?

Levensgeluk kan omschreven worden als de mate waarin iemand zich duurzaam prettig voelt en tevreden is met het eigen leven als geheel. Deze definitie van geluk omvat zowel een gevoelsmatige als een rationele component.

Zo bestaat levensgeluk uit de balans van enerzijds positieve en anderzijds negatieve emoties, maar ook uit de cognitieve beoordeling van de kwaliteit van jouw leven: welk (rapport)cijfer geef je alles bij elkaar genomen je leven? Werk is een belangrijk levensdomein en ook binnen dit domein kunnen we naar geluk kijken.

Betrokken medewerkers, bevlogen medewerkers, tevreden medewerkers, gelukkige medewerkers… dit zijn allemaal benamingen van medewerkers die goed in hun vel zitten. In de wetenschap is er eigenlijk niet één definitie voor werkgeluk te vinden, maar onze definitie van werkgeluk luidt: “De mate waarin iemand zich duurzaam prettig voelt op het werk en tevreden is met het werk als geheel”.

Wisselwerking tussen levensgeluk en werkgeluk

Voor veel mensen vervult werk een belangrijke rol in het leven. Het is dan ook niet zo gek dat werkgeluk en levensgeluk met elkaar in verbinding staan en elkaar beïnvloeden.

Gebeurtenissen in jouw privéleven kan je meenemen naar het werk en andersom. Zo kan het zijn dat er door een ruzie thuis weinig uit je handen komt op het werk, of dat een promotie op je werk leidt tot minder financiële stress en een betere sfeer aan de keukentafel. Bovendien raken werk en privé steeds meer geïntegreerd, nu veel meer medewerkers al dan niet deels thuiswerken.

Om echt iets voor medewerkers te kunnen betekenen, moet een organisatie daarom medewerkers niet alleen zien als “human resources”, oftewel menselijke productiemiddelen, maar ook als mensen. Dit is de eerste stap die je moet nemen om geluk van medewerkers centraler te stellen.

Een nieuw HR-tijdperk is aangebroken

Dat het nodig is om werkgeluk hoger in het vaandel te zetten, komt ook voort uit andere maatschappelijke ontwikkelingen: wereldwijd is de bevlogenheid van medewerkers vrij laag, loopt de levensduur van bedrijven hard terug, wordt continue vernieuwing steeds belangrijker en kijken nieuwe generaties heel anders naar werk.

Steeds meer organisaties beseffen dat hoge startsalarissen en een auto van de zaak alleen niet meer voldoende zijn om medewerkers aan te trekken en vast te houden. In onze maatschappij hecht men steeds meer waarde aan geluk; niet alleen in het privéleven, maar ook in het werk.

De medewerker van nu wil niet alleen werken om geld te verdienen

De medewerker van nu wil niet alleen werken om geld te verdienen, maar ook om van betekenis te kunnen zijn voor andere mensen en voor de samenleving, waardering te ontvangen, banden op te bouwen met collega’s en zijn of haar talenten te ontwikkelen of zelfs te groeien als mens.

Vanuit een HR-perspectief is het daarom belangrijk om te kijken hoe je kunt bijdragen aan een groter geluk voor een groter aantal medewerkers. Bovendien: gelukkige medewerkers zorgen voor een succesvolle organisatie met duurzame groei en rendement.

Gelukkige medewerkers en een succesvolle organisatie

De toegenomen populariteit van het thema werkgeluk in organisaties komt grotendeels voort uit een groeiend bewijs dat gelukkige medewerkers positief bijdragen aan bedrijfseconomische indicatoren.

Uit een onderzoek van Gallup onder bijna tweehonderd organisaties, blijkt dat gelukkige medewerkers onder andere productiever zijn en beter presteren, loyaler zijn aan de organisatie en zorgen voor een hogere klanttevredenheid.

Bovendien zijn gelukkige medewerkers minder vaak ziek, wat organisaties een hoop kosten kan besparen. We zoomen in op de belangrijkste bedrijfseconomische effecten.

Hogere productiviteit, klanttevredenheid en winst

Dat gelukkig zijn productiever maakt, zien we ook terug in allerlei casestudies. In een Brits onderzoek onder callcentermedewerkers van een groot telecombedrijf waren medewerkers niet alleen productiever (meer telefoontjes), ze waren ook effectiever (13 procent meer deals) als ze zich gelukkiger voelden.

In een Finse studie bleken fabrieken met gelukkigere medewerkers een stuk productiever dan fabrieken met medewerkers die dat niet zijn: een toename in werkgeluk van een 4 naar een 5 (op een 6-puntsschaal) zou resulteren in een productiviteitsgroei van 20 procent.

Je voelt het wellicht al intuïtief aan, maar gelukkige medewerkers zorgen daarnaast ook voor gelukkige en loyale klanten. Medewerkers die goed in hun vel zitten op het werk, verlenen service met een glimlach en hechten meer waarde aan kwaliteit en veiligheid voor hun klanten.

Het is dan ook niet gek dat onderzoek uitwijst dat de klanttevredenheid met 10 procent stijgt en er 20 procent meer deals worden gesloten. Uiteindelijk leveren al deze zaken onder aan de streep een 21 procent hogere winst op. Let op: pas op met het klakkeloos overnemen van dit soort cijfers. Elke organisatie is anders en omstandigheden verschillen.

Mensen die zich beter voelen hebben meer zelfcontrole

Maar hoe komt het dan dat gelukkige medewerkers beter presteren en deze voordelige uitkomsten teweegbrengen? Een aantal psychologische mechanismen ligt hieraan ten grondslag. Ten eerste zijn mensen energieker als ze zich beter voelen. Gelukkige mensen kunnen zich bijvoorbeeld beter concentreren, zijn creatiever, hebben meer energie voor extra taken en kunnen beter omgaan met tegenslagen.

Daarnaast hebben mensen die zich beter voelen meer zelfcontrole. Ze maken bijvoorbeeld minder vaak keuzes die bevredigend zijn op de korte termijn, maar niet verstandig zijn op de lange termijn. Zo vinden mensen het moeilijker om gezond te eten wanneer zij verdrietig of gespannen zijn.

Een ander mechanisme dat meespeelt, is dat gelukkige mensen in de regel positiever kijken naar hun werk en dingen die daarmee samenhangen zoals hun functie, leidinggevende, projecten en allerlei andere aspecten. Dit maakt hen meer bevlogen op het werk en zorgt voor een grotere betrokkenheid naar de organisatie.

Minder verloop en verzuim

Een ander bedrijfseconomisch voordeel van gelukkige en bevlogen medewerkers is dat zij loyaler zijn aan hun organisatie. Zo blijkt uit onderzoek dat binnen een organisatie waar over het algemeen veel verloop is, “bevlogen en gelukkige” afdelingen 24 procent minder verloop hebben in vergelijking met minder bevlogen afdelingen.

In organisaties waar sowieso al weinig verloop is, is de winst nog groter: medewerkers van gelukkige en bevlogen afdelingen zijn daar 59 procent minder geneigd om in de komende twaalf maanden een andere baan zoeken.

De morele kant van werkgeluk

Productievere medewerkers, hoge klanttevredenheid, winst en minder verloop zijn waardevolle redenen voor een organisatie om gelukkige medewerkers na te streven.

Er is nog een andere reden waarom aandacht voor werkgeluk essentieel is die ook een morele kant heeft: het beschermen van je medewerkers en het voorkomen van langdurige ziekte. Medewerkers hebben tegenwoordig immers veel te verduren, denk aan de globalisatie, de snelle technologische veranderingen en de wereldpolitiek. Ook hoge taakeisen, een conflict met de leidinggevende en ontevredenheid met het werk zijn belangrijkste oorzaken van langdurig verzuim.

Een medewerker met burn-out kost de werkgever al snel € 60.000

Het beeld dat een (te) hoge werkdruk en ongewenst gedrag op de werkvloer door leidinggevende, collega’s of klanten de belangrijkste voorspellers zijn van langdurig verzuim, komt ook naar voren in verschillende van onze eigen onderzoeken die wij bij organisaties in Nederland uitvoeren.

De burn-out is al langere tijd een groeiende zorg: maar liefst 28 procent van de medewerkers voelde zich vaak of altijd opgebrand van het werk. Een burn-out heeft serieuze gevolgen voor zowel de medewerker als de organisatie. Onderzoek wijst uit dat medewerkers die zich opgebrand voelen zich 63 procent vaker ziekmelden, 23 procent vaker de spoedeisende hulp bezoeken en 2,6 keer zo vaak naar een andere baan zoeken.

Een medewerker met burn-out kost de werkgever al snel € 60.000. Daarentegen melden gelukkige en bevlogen medewerkers zich 30 procent minder vaak ziek.

Een belangrijke kanttekening

Aandacht geven aan het geluk van jouw medewerkers is moreel juist én resulteert in een win-win-win situatie: het is goed voor de medewerker, voor de organisatie én voor de samenleving als geheel.

Maar let op: wie alleen met werkgeluk aan de slag gaat omdat “iedere” organisatie het doet of alleen om betere bedrijfsresultaten te behalen, zal niet slagen in zijn missie. Als medewerkers het gevoel hebben dat het alleen – of vooral – om de organisatie, directie of aandeelhouder draait, kunnen ze de intenties en motieven van de organisatie gaan wantrouwen en zich gaan verzetten tegen geluksinitiatieven. Dat kan zelfs resulteren in mínder werkgeluk en mínder prestaties.

Alleen organisaties die investeren in werkgeluk omdat ze denken dat dit het juiste is om te doen en oprecht oog hebben voor het levensgeluk en werkgeluk van hun mensen, zullen positieve bedrijfsresultaten behalen.

>>> Deel 2:  De 5 belangrijkste voorspellers van werkgeluk
>>> Deel 3: Hoe meet je werkgeluk?
>>> Deel 4: Hoe zet ik een werkgeluktraject op in mijn organisatie?
>>> Lees meer artikelen over Werkgeluk