Stressbestendige mensen bestaan niet

Wanneer een organisatie vraagt om een stressbestendige collega voor de invulling van een vacature moeten er alarmbelletjes gaan rinkelen.

Wat zegt dit eigenlijk over het beleid van de organisatie?

Door te stellen dat stressbestendige mensen niet bestaan, gooi ik wellicht olie op het vuur. In onze jachtige maatschappij wordt stressbestendigheid als waardevolle competentie gezien. Wie veel tegelijk kan, wordt bewonderd.

Toch gaan de alarmbelletjes rinkelen wanneer een organisatie vraagt om een stressbestendige collega voor de invulling van een vacature. Wat zegt dit over het beleid van de organisatie?

Het is een goed teken wanneer het management zich bewust is van de hoeveelheid stress die de functie met zich mee brengt. Dat bewustzijn alleen is echter niet voldoende. Men dient zich bezig te houden met stressmanagement.

Geen visitekaartje

Veelal is de oorzaak van de vraag naar stressbestendige werknemers gelegen in het gebrek aan stressmanagement. Wanneer stressmanagement een onaangeroerd gebied is, ligt het ziekteverzuim hoger dan gemiddeld, is de werksfeer niet optimaal, laat de productiviteit te wensen over en missen de werknemers de vitaliteit om hun potentiële kwaliteiten te ontplooien.

Vanuit dit oogpunt is het geen reclame voor de organisatie om openlijk te vragen naar stressbestendig personeel. Wanneer het iemand gemakkelijk af gaat om veel dingen tegelijkertijd te doen, daarbij alle situaties blijft overzien en goed onder langdurige tijdsdruk kan werken zonder zich (op)gejaagd te voelen, betekent dit niet dat deze persoon stressbestendig is.

Stressbestendig betekent bestand tegen stress. Door de combinatie van bovengenoemde persoonlijke eigenschappen, ervaart de persoon in kwestie geen stress in deze werksituatie.

Chronisch

Door ons hormonale systeem, zijn mensen niet bestand tegen stress. Wanneer men dagelijks stress op de werkvloer ervaart, is er sprake van chronische verhoging van cortisol met alle gevolgen van dien.

Er is niets mis met kortstondige stress. De bijbehorende stresshormonen zoals adrenaline en noradrenaline zorgen er voor dat ons lichaam snel paraat is om bij plotseling gevaar te vluchten of vechten.

Bovendien presteren wij dankzij kortstondige stress beter dankzij verhoogde alertheid, bijvoorbeeld tijdens examens of presentaties, mits de stress beheersbaar is.

Chronische stress is echter een heel ander verhaal gezien cortisol wordt geproduceerd bij aanhoudende stress. Cortisol is pas na enkele minuten tot uren maximaal in het bloed aanwezig en wordt daarom het langzame stresssysteem genoemd. Het heeft een veel langduriger effect dan de snelle stresshormonen adrenaline en noradrenaline.

Schade

Adrenaline en noradrenaline helpen ons te sprinten bij gevaar en cortisol zorgt er voor dat wij lang(er) kunnen blijven rennen indien dat nodig is. Het is echter van groot belang dat het langzame stresssysteem niet te lang actief blijft, omdat het dan schade in plaats van voordeel oplevert.

Langdurige verhoging van cortisol leidt tot afbraak van het immuunsysteem, tot afbraak van spierweefsel, tot suikerziekte en tot het afsterven van hersencellen. Het leidt tot hart- en vaatziekten door de verhoging van het LDL cholesterol (het zogenaamde slechte cholesterol) en de verlaging van het HDL cholesterol (het zogenaamde goede cholesterol).

Psychosomatische klachten, overspanning en depressies zijn gevolgen van chronische stress. Het woord stressbestendig is niet van toepassing wanneer men over mensen spreekt. Wellicht is een robot stressbestendig, of een computer. En als deze crasht, blijkt hoe “stressbestendig” wij mensen zijn ☺.