Piekeren – De Muppets in ons hoofd

Ons piekerverstand maakt soms overuren. Herken je dat? Ons brein is een fantastische verhalenverteller die continu vergelijkt, oordeelt, evalueert en fantaseert.

Het produceert nu eenmaal gedachten. Als we onze gedachten te serieus nemen, gaan we piekeren. En kom daar maar weer eens vanaf.

Caroline is beleidsmedewerker en volgt een coachingstraject omdat zij moeilijk grenzen kan stellen en daardoor overloopt in haar werk. Ze piekert veel en kan moeilijk loskomen van belemmerende, steeds terugkerende gedachten.

In de tweede coachingsessie gaan we aan de slag met defusietechnieken uit ACT (Acceptance and Commitment Therapy). Deze technieken helpen Caroline de negatieve gedachtestroom te stoppen. Ze vertelt dat ze een situatie van de dag ervoor niet los kan laten. Een collega deed een voorstel voor een nieuwe procedure tijdens het afdelingsoverleg. Vanuit haar ervaring zou ze dit heel anders aanpakken, maar benoemde dat niet.

Nu zit ze met een probleem, omdat ze er wel mee moet gaan werken. De gedachten blijven in haar hoofd cirkelen: wat doet het ertoe wat ik vind, ze zullen wel denken, daar heb je haar weer, ik ben niet belangrijk, wat een sukkel dat ik niets heb gezegd, die nieuwe procedure is een volslagen ramp, hier kan ik nooit meer op terugkomen, ik doe het nooit goed, ik had deze baan ook nooit moeten aannemen.

De stemmetjes in haar hoofd zijn net de twee oude mannetjes uit de Muppetshow

De stemmetjes in haar hoofd zijn net de twee oude mannetjes uit de Muppetshow, die onophoudelijk commentaar en kritiek geven en gevoelens van onzekerheid, angst en schuldgevoel aanwakkeren.

Als Caroline gaat beseffen dat ze gedachten heeft, maar haar gedachten niet is, kan ze haar gedachten gaan waarnemen en er afstand van nemen.

We gaan aan het werk met de gedachte die haar het meest in beslag neemt: ik doe het nooit goed. Ik vraag haar de volgende drie zinnen op te schrijven en aan te vullen met haar negatieve gedachte:

• ik heb de gedachte dat… ik het nooit goed doe
• ik zie dat ik de gedachte heb dat… ik het nooit goed doe
• ik zie dat ik iemand ben die de gedachte heeft dat… ze het nooit goed doet

Ze schrijft ze op en spreekt ze een paar maal hardop uit. Ze ontspant. Met iedere zin neemt ze meer afstand van haar gedachten. Ze heeft gedachten, ze is haar gedachten niet.

De drie zinnen helpen haar boven haar gedachten te staan en het piekeren te stoppen. Het is een van de interventies uit ACT die haar helpen zich in werksituaties vrij te voelen en haar eigen mening te geven. Ook als ons piekerverstand ons influistert dat we dingen niet kunnen, hebben we de keuze om deze dingen toch te doen.

Ook als ons piekerverstand ons influistert dat we dingen niet kunnen, hebben we de keuze om deze dingen toch te doen.

Daarom vraag ik Caroline tot slot een eigen koosnaam te geven aan haar piekerverstand, als alternatief voor de Muppets in haar hoofd. Daarmee geeft ze het denken een aparte naam, zodat ze haar gedachten kan gaan observeren, in plaats van zich te identificeren met haar gedachten.

Ik zie Caroline twee weken later weer. Ze vertelt me dat ze haar piekerverstand Tilly heeft genoemd. En als Tilly weer van zich laat horen met allerlei verwijten, oordelen en goedbedoelde adviezen, kan ze er nu met een glimlach naar kijken en waarnemen dat het maar gedachten zijn.

Caroline bedankt Tilly voortaan voor haar goedbedoelde commentaar en gaat ontspannen over tot de orde van de dag.

>>> Lees ook ‘Parkeer je piekergedachten’
>>> Lees ook ‘SPAM in je hoofd’