Niemand zit te wachten op een burn-out

Een burn-out is voor velen niet tastbaar of te begrijpen, maar een soort van onbemind begrip waar men liever niet mee van doen heeft. Want laten we eerlijk zijn: niemand zit te wachten op een burn-out!

En toch kan het leven je soms totaal overspoelen. Dat kan zijn door bijvoorbeeld blootstelling aan stress door langdurige werkdruk, ziekte of overlijden in je omgeving, een verhuizing of het plotseling verliezen van je baan.

Draaglast uit balans

Om welke reden dan ook: het kan zomaar zijn dat je ineens beseft dat je draagkracht ten opzichte van je draaglast helemaal uit balans is. Dat je de dingen niet meer zo goed aankan als op eerdere momenten in je leven. Dat je last krijgt van symptomen als vermoeidheid, een kort lontje, slechter slapen en niet meer goed kunnen ontspannen. Je herkent jezelf niet meer. En dat de klachten niet over gaan; sterker nog: het gevoel wordt steeds erger!

Burn-out doet niet aan leeftijdsdiscriminatie

Burn-out doet niet aan leeftijdsdiscriminatie; in de praktijk kom ik twintigers, dertigers, veertigers en vijftigers tegen die met burn-out klachten van doen hebben, ook al hebben zij allen andere achtergronden en oorzaken waardoor deze klachten ontstonden.

Als je dit herkent, weet dan dat een burn-out niet het slechtste is wat je kan overkomen. Integendeel: het kan er – hoe vervelend de symptomen ook zijn – juist voor zorgen dat het de weg is naar herstel. De klachten zullen je namelijk uiteindelijk dwingen om er iets mee te gaan doen.

Negeren van stressklachten

Ook al kun je de signalen van stress in eerste instantie onderdrukken en er geen aandacht aan – willen of durven – schenken; op onverwachte momenten komt het als een boemerang weer bij je terug en merk je dat het niet over is.

Dat is bijvoorbeeld het geval als je plotseling paniekaanvallen krijgt. De mens is erg goed in het negeren van stressklachten. Bedenk daarbij het volgende: mensen breken niet omdat ze zwak zijn, maar omdat ze te lang sterk zijn geweest.

Te lang sterk zijn geweest, betekent dat je daarmee je ‘zelf’ hebt ontkend en genegeerd wat dat ‘zelf’ nodig heeft. De klachten bespreekbaar maken is lastig, vaak ook uit schaamte of angst. En om hulp vragen is ook zo’n ding. Emotionele eenzaamheid ligt dus zeker op de loer als je kampt met burn-out klachten.

Ik zie regelmatig de tekst: HEB LIEF.
Graag wil ik hierbij een variant plaatsen: HEB JEZELF LIEF.

Maak je klachten bespreekbaar

In Nederland zijn tal van mogelijkheden om te herstellen van een burn-out. Als je beseft dat een op de zes werknemers last heeft van chronische stressklachten, zal menigeen zich herkennen in de symptomen. Wees lief voor jezelf en zoek dus hulp. Ga naar je huisarts en praat erover.

Het bespreekbaar maken van je klachten is een eerste stap om helder te maken waarmee je worstelt. De huisarts is in het algemeen een eerste professioneel luisterend oor voor iemand die met burn-out klachten kampt. Veelal wordt doorverwezen naar een POH-er van de huisartspraktijk en/of naar een psycholoog, coach of stresscounselor.

Tijdelijk stoppen met werken

Nu is mijn ervaring dat een gemiddelde huisarts de patiënt aanbeveelt om een tijdje te stoppen met werken en dus thuis te blijven. Maar daarbij blijft het dan vaak voor dat moment.

Nu zou je inderdaad verwachten, dat het iemand goed zou doen even geen verplichtingen te hoeven hebben: de werkelijkheid is vaak anders. Natuurlijk is het verstandig om even niet te werken; vaak is iemand ook niet in staat. Als deze periode echter te lang duurt, kan het schadelijk zijn voor het welzijn van de persoon met burn-out en zeer belemmerend voor zijn herstel.

Onzekerheid kan versterkt worden

Inmiddels is de persoon met burn-out al een tijdje thuis van zijn werk. Daarbij komt het regelmatig voor dat hij/zij in paniek raakt doordat het ritme van het dagelijks werk wegvalt. Wat er vervolgens gebeurt, is dat iemand zich aan zijn of haar lot overgelaten voelt in afwachting van de intake-afspraak met de psycholoog, coach of stresscouselor.

Schaamte en schuldgevoel over het thuiszitten komt bovendrijven

Ook komt schaamte en schuldgevoel over het thuiszitten bovendrijven. Men voelt zich ongemakkelijk naar werkgever en collega’s en het thuisfront, en onzeker over zichzelf.

Sociaal en emotioneel lastige tijden. Het is mijn ervaring dat het zeer helpend is om binnen twee weken na ingang van het ziekteverzuim een programma te volgen dat je helpt om je weer snel beter te gaan voelen.

Rol van de bedrijfsarts

Gemiddeld zo’n zes weken na ziekmelding krijgt de medewerker te maken met de bedrijfsarts. De bedrijfsarts is niet de behandelaar, maar vooral de schakel tussen werknemer en werkgever. Hij is onafhankelijk en redeneert, en adviseert vanuit het welzijn van de werknemer.

Ook al speelt de huisarts een belangrijke rol voor een medewerker, het is de bedrijfsarts die uiteindelijk bepaalt of een werknemer ‘echt ziek’ is (lees: in staat is om te werken) en niet de huisarts.

Hoe mooi zou het zijn als de werknemer met burn-out zich al binnen die zes weken beter voelt door interventies met burn-out professionals. Helaas is dat vaak nog niet het geval en voelt de werknemer zich overgeleverd aan het advies en/of oordeel van een bedrijfsarts.

Minder bewegen, slecht eten

Want door de verergerde klachten wordt de situatie niet zomaar beter als je thuis gaat zitten. Door de stress en spanning komt men vaak niet toe aan bewegen en naar buiten gaan. Sociale contacten worden al een tijdje vermeden en hoe makkelijk is het om een pizza in de oven te schuiven, omdat de energie om te koken ook helemaal verdwenen is? Terwijl gezond eten juist ook bijdraagt aan herstel.

Het is helpend als iemand met burn-out klachten direct aan de slag gaat onder professionele begeleiding. Zo voorkom je ook dat iemand zich aan zijn of haar lot overgelaten voelt.

Stress maakt aandachtsmoe

Door vaak jarenlange blootstelling aan stress en spanning is men aandachtsmoe geraakt. De natuur is dan bij uitstek geschikt als interventiemiddel.

De natuur is helend en zorgt voor een zachte fascinatie

Als je eenvoudigweg een wandeling in de natuur maakt, zul je merken dat de natuur helend is en zorgt voor een zachte fascinatie: moeiteloos neem je immers de natuur in je op. Als je tijdens je dagelijkse wandeling let op geluid, reuk, kleur en het voelen van de natuur, kan dat al een helpende interventie zijn.

De werkgever in een pro-actieve rol

Ook voor de werkgever kan een goede rol zijn weggelegd door pro-actief ondersteuning aan te bieden. Er bestaan trainingen op de werkvloer voor medewerkers met burn-out klachten. Deze zouden in eerste instantie goed kunnen helpen om het thema burn-out überhaupt bespreekbaar te maken. Juist ook vóórdat men uitvalt. En dat het dus geen taboe-thema is of hoeft te zijn. Als werknemers al jaren burn-out klachten hebben, kunnen ze niet optimaal en effectief functioneren.

Buig het negatieve naar het positieve

Een win-win situatie dus voor werkgever en werknemer om daar de juiste – positieve – aandacht aan te schenken door goed contact te houden met elkaar. Wat je in de wandelgangen vaak hoort onder werkgevers is dat langdurig ziekteverzuim veel geld kost en vervangingsproblemen op de werkvloer geeft. Die negatieve connotatie kun je dus prima ombuigen naar een pro-actieve, effectieve vorm van aandacht.

Doorbreek de vicieuze cirkel

Als je adequater om zou gaan met het signaleren van burn-out signalen, kun je de hersteltijd verkorten en mensen met burn-out eerder behandelen. Hiermee doorbreek je de vicieuze cirkel van klachten en is er weer zicht op sneller herstel. Scheelt ook tijd, energie en geld.

Daarbij spelen goede begeleiding op gebieden als slaap, bewegen, stress en voeding een grote rol. Alles op basis van het (her)nemen van de eigen regie, waardoor je medewerker het leven in een nieuwe balans met energie kan oppakken!