Grensoverschrijdend gedrag door mannelijke collega’s

Verreweg de meeste daders van seksuele intimidatie op de werkvloer zijn man. Toch zijn ze dat niet. Hun gedrag is dat van een hebberig jongetje. Hoe eerder je dat herkent, hoe groter de mogelijkheden om ongewenste omgangsvormen aan te pakken. Het model van de innerlijke familie biedt hierbij handige aanknopingspunten.

Grensoverschrijdend zijn seksueel getinte grapjes, flirterige opmerkingen, persoonlijke appjes buiten werktijd, handtastelijkheden, aanranding of zelfs verkrachting.

Dit artikel richt zich vooral op de intimidatie van heteroseksuele vrouwen, maar gaat uiteraard ook over ongewenste omgangsvormen naar en tussen mannen en LHBTIQ+ medewerkers.

Wie is die familie dan?

Het Jongetje staat voor vrijheid en levenslust. Hij doet wat hij leuk en lekker vindt. Daarbij gebruikt hij zijn vindingrijkheid. Het Meisje staat symbool voor verbinding. Zij is gevoelig en kwetsbaar.

De Man gaat over daadkracht en denken. Tenslotte de Vrouw: zij houdt de familie bij elkaar. Haar intuïtie, draagkracht en zorgzaamheid houdt de kinderen veilig.

Het model is niks anders dan een symbolische indeling van gedrag. Daar zijn er meer van. De benaming schuurt iets met hoe we tegenwoordig over gender en rolpatronen denken, maar dat doet weinig aan de bruikbaarheid af. Voor de meeste mannen die ik coach, is het een mooie opstap om naar zichzelf te kijken.

Net als andere modellen werkt de familie met positieve en negatieve eigenschappen. Een teergevoelig Meisje is een miepdoos. Een te doelgerichte Man gaat over lijken en een Vrouw die in haar gevoel blijft hangen, is klagerig en drukt de sfeer op de werkvloer.

Ikke, ikke, ikke

Het innerlijke Jongetje speelt een grote rol bij seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hij is de motor achter de grenzeloosheid en het egoïsme van de dader. Het Jongetje is namelijk totaal niet geïnteresseerd in het welzijn van de ander. Zijn eigen behoefte staat centraal.

Mannen met zo’n Jongetje zijn onrustig. Schuine moppen of seksueel getinte opmerkingen kunnen ze niet voor zich houden. De drang om te krijgen wat hij lekker vindt, maakt het Jongetje echter wel roekeloos. Zonder het verstand van de Man doet hij domme dingen, zoals het versturen van dickpics die makkelijk naar hem te herleiden zijn. Met die foto’s wil het Jongetje opscheppen. Hij heeft niet door dat hij zich belachelijk maakt en dat zijn kans op succes klein is.

Anders wordt het als het Jongetje ook zijn vernuft en brutaliteit gebruikt. Dan kan hij een bijna niet te herkennen valstrik maken.

Bij the Voice of Holland vroegen slachtoffers van seksuele intimidatie zich naderhand af hoe ze zo stom waren geweest om de beloften over hun loopbaan in de showbusiness te geloven. Sommigen gaven zelfs toe dat zij nu nog wel eens denken dat de dader het goed met hen voorhad.

Daders met een sterk ontwikkeld Jongetje zijn vaak een wolf in schaapskleren

Oh wee als het Jongetje zijn zin niet krijgt. Dan wordt hij driftig. Het slachtoffer krijgt alle schuld. Tegen vrouwen die aan the Voice deelnamen zou gezegd zijn, dat ze het sterrendom wel konden vergeten als ze niet op de avances ingingen.

Daders met een sterk ontwikkeld Jongetje zijn vaak een wolf in schaapskleren. Ze zorgen op de werkvloer voor de vrolijke, speelse noot. Collega’s waarderen die baldadigheid. Vaak durven zij die zelf niet te uiten. Ze zien het gedrag van zulke mannen door de vingers, vaak tot verbijstering van de slachtoffers: “Ach, zo is hij nou eenmaal”.

Bang

Ontbreekt dan bij daders het innerlijke Meisje omdat ze ongevoelig zijn? Nee, het Meisje is er wel degelijk, maar zij durft zich niet te tonen. Daarom zijn deze mannen eigenlijk heel eenzaam, zelfs al hebben ze een relatie.

Een bekend voorbeeld uit de mannelijke archetypologie is het Moederskindje. Daar wordt een man mee bedoeld die als jongetje door zijn moeder te veel beschermd is, of een vader had die hem niet naar de volwassenheid leidde. Deze man aarzelt, weifelt en vermijdt competitieve werkomgevingen. Hij voelt zich alleen veilig bij vrouwen en jaagt hun moederenergie en schoonheid na. Daarin kan hij te ver gaan. Verwend als hij was, accepteert hij geen “nee”.

Een Moederskindje is niets anders dan een innerlijk Meisje (claimen) en een innerlijk Jongetje (egoïsme) die samenwerken.

Een andere vorm van samenwerking is dat het Meisje haar gevoeligheid aanwendt om argwaan bij collega’s op te sporen. Het Jongetje gebruikt vervolgens zijn creativiteit om onder de radar te blijven.

Omstanders die wegkijken van ongewenste omgangsvormen zijn bang voor de gevolgen, bijvoorbeeld door buiten de groep te vallen. Dat is bij uitstek gedrag van het innerlijke Meisje. Haar angst is om alleen komen te staan en de verbinding met anderen kwijt te raken.

Partners in crime

Seksueel grensoverschrijdend gedrag komt altijd van het Jongetje. Hij loopt zijn piemeltje achterna. Zonder hulp van de andere familieleden gebeurt dat doorzichtig. Daarom zal hij het mikpunt van spot zijn en niet serieus worden genomen.

Gevaarlijk wordt het wanneer de innerlijke Man zich over het Jongetje ontfermt. Zijn logische denken en inschattingsvermogen helpt het kereltje om te krijgen wie hij wil. Zo ontstaat bijvoorbeeld stout en patserig gedrag wat sommige vrouwen wel degelijk aantrekt. Deze man overtreedt regels op een manier waarmee hij nog nét wegkomt.

Zo ontstaat stout en patserig gedrag wat sommige vrouwen wel degelijk aantrekt

Het wordt nog linker wanneer de Man het Jongetje beveelt zich te gedragen. Hij is dan als dader niet meer herkenbaar.

Echt schadelijk is een samenwerking waarbij de Man al zijn strategische inzicht, focus en doorzettingsvermogen ten dienste van het Jongetje stelt. Dan ontstaat killergedrag waarmee het Jongetje zijn prooi meedogenloos naar de eerdergenoemde valstrik lokt.

Daders met een sterke samenwerking tussen Jongetje en Man komen op het werk tijd tekort. Ze besteden immers veel tijd aan hun plannetjes en het kneden van hun prooi met appjes, mailtjes of ‘toevallige’ ontmoetingen.

Moeder is niet thuis

Als de innerlijke Vrouw ontbreekt, dan gaan de andere familieleden hun gang. Het Jongetje rent van prikkel naar prikkel. Het Meisje zoekt wanhopig steeds verbinding. Zonder innerlijke Vrouw is een dader letterlijk waardeloos en kan hij niet beschikken over haar inlevingsvermogen. Hij beseft dus niet hoe schadelijk zijn seksueel overschrijdend gedrag is. De meeste daders vertonen weinig daderbesef.

Overigens lijkt bij sommige werkgevers de Vrouw ook afwezig te zijn, getuige de passieve en soms zelfs koele reacties op de beschuldigingen aan het adres van hun medewerker.

Toch kan ook de innerlijke Vrouw betrokken zijn bij de valstrik die het Jongetje met behulp van de Man zet. Stel dat wraakzucht en jaloezie bijvoorbeeld haar overheersende eigenschappen zijn. Dan kan het zomaar zijn dat deze Vrouw de obsessie van het Jongetje met genot versterkt en ‘legitimeert’.

Emotioneel lichaamswerk

“Kijken doen we met de ogen.” Wie heeft dat vroeger niet van zijn moeder gehoord? De oplossing voor seksuele intimidatie door mannen ligt in het ontwaken en versterken van hun Vrouw. Met haar wijsheid en compassie draagt ze het Jongetje zodat hij kalmeert. Haar morele kompas doet de Man inzien dat hij het Jongetje moet stoppen en dat hij zijn kracht beter kan aanwenden om andere mannen op hun gedrag aan te spreken.

In het emotionele lichaamswerk wordt een (symbolisch) verband gelegd tussen onze gevoelens, gedrag en plekken in het lijf. Vanuit de innerlijke familie geredeneerd ‘woont’ de Vrouw in het bekkengebied. Het bekken speelt fysiologisch een centrale rol bij het letterlijk dragen van ons bovenlichaam. Het is ook het gebied dat leven voortbrengt en samenhangt met dankbaarheid, ontzag en respect voor dat leven.

Laat dat nou net een onbekende plek voor veel mannen zijn. Hun is als jongetje onvoldoende het verschil tussen seks, seksualiteit en levensenergie geleerd. In het ergste gevoel ontwikkelt een jongetje de overtuiging dat alles wat hij in het bekkengebied voelt eigenlijk taboe is.

We nemen ons hart en onze seksualiteit mee naar het werk

Ik kom hen dus tegen in de coaching: mannen met schaamte en onzekerheid. Over hun man-zijn, maar ook over de natuurlijke aantrekking en opwinding die ze bij het samenwerken met collega’s of klanten ervaren. Zoals relatietherapeut Esther Perel zegt: “We nemen ook ons hart en onze seksualiteit mee naar het werk”.

Hoe ziet dat eruit, als mannen hun Vrouw versterken? Het is landen in hun lichaam door middel van bijvoorbeeld emotioneel lichaamswerk. Schoenen uit, makkelijke kleding aan en voelen met dat lijf. Bewegen op een manier die hij eigenlijk overdreven en misschien zelfs aanstootgevend vindt. Dansen. Ontdekken dat hij een oerkracht en -inzicht heeft die hem vervullen en hem in staat stellen om pijn te verdragen, die de onbewuste illusie doorprikken dat hij vrouwen echt nodig heeft om te helen en hem doen inzien dat hij geen recht heeft om grenzen te overschrijden.

Klopt, dat is geen doorsnee training voor medewerkers. Het is ook sámen met andere mannen praten. Over kwetsbaarheid, schaamte en onzekerheid. Over de weg die zij van jongetje naar man aflegden. En misschien wel het belangrijkste: het is ontwikkelen van een besef dat grensoverschrijdend gedrag mannen zelf ook schaadt.

>>> Lees ook: Het Goddelijke jongetje
>>> Lees ook: Het Vroegwijze Jongetje
>>> Lees ook: Het Gevoelige Jongetje
>>> Lees ook: Het Heldhaftige Jongetje