Een rode draad in het herstellen van burn-out

Zit er een rode draad in al die verhalen over het herstellen van een burn-out? Die vraag stelde ik mezelf tijdens het schrijven van mijn boek ‘Van een burn-out naar een onweerstaanbaar leuk leven’.

Ik interviewde meerdere ervaringsdeskundigen en las en beluisterde de verhalen van vele anderen. Ik ging op zoek naar de overeenkomsten in het herstelproces en ontdekte vijf stappen die daaraan bijdragen. De volgorde ligt niet vast en het doorlopen ervan is vaak niet iets eenmaligs. Het zijn handvatten op de weg naar herstel.

Die stappen zijn fijn om te kennen als je zelf in een burn-out zit, maar zeker ook als je in je werk deze mensen begeleidt. Het kan lastig zijn je in te leven in iemand met een burn-out als je dit zelf niet hebt meegemaakt.

Ik moedig je daarom aan je te verdiepen in wat er met iemand gebeurt tijdens een burn-out en welke uitdagingen komen kijken bij het herstellen hiervan. Dit draagt bij aan meer begrip en dus aan een prettiger contact en een vruchtbaarder begeleiding. Deze vijf stappen geven een goede eerste indruk.

Stap 1 – Accepteren en er laten zijn

Om te herstellen van een burn-out, is het nodig eerst volledig te accepteren dat je een burn-out hebt. Niet schoorvoetend, of met lichte tegenzin. En niet alleen toegeven dat het je (oké vooruit dan maar) ook best wat kan brengen.

Geen half werk dus. En niet: “Yes, ik heb een burn-out en dat ga ik nu fiksen!” Maar: “Ja, ik heb een burn-out”. Punt. Met volle overgave accepteren dat je een burn-out hebt en dat dit voorlopig het geval zal zijn. En dan ervaren hoe dat is, wat het met je doet.

Met volle overgave accepteren dat je een burn-out hebt

Als je je enkel richt op het oplossen van het probleem, dan zeg je tegen jezelf dat het probleem er niet mag zijn. Het moet wég. Je verzet je ertegen. En iets waar je je tegen verzet, zal over het algemeen alleen maar harder om je aandacht gaan zeuren. Dus: laat die burn-out er eerst zijn.

Ga van daaruit voelen wat je nodig hebt en welke stappen je mag gaan zetten. En maak je geen zorgen: het is heel normaal om eerst een paar maanden (of langer) in gevecht te zijn met die burn-out. Want er is niks aan en je zat er niet op te wachten. Verwacht dus ook niet van jezelf dat dit accepteren iets is wat je even snel doet.

Stap 2 – Herkennen

Tijdens je burn-out onderzoek je hoe je daar terecht bent gekomen. Wat zijn onhandige patronen die je hebt, overlevingsmechanismes, belemmerende overtuigingen? Wat zijn jouw triggers? En waar voel je die in je lichaam?

Dit hoeft geen diepgravend psychologisch onderzoek te worden (het mag natuurlijk wel, als jij dat wilt). Het gaat om het leren zien welke patronen hebben bijgedragen aan het ontstaan van je burn-out. En leren herkennen wat deze patronen triggert: welke situaties, bezigheden of (type) mensen? Om vervolgens te voelen welke signalen je lichaam geeft als dit gebeurt.

Stap 3 – Wat werkt voor mij?

Voor iedereen met een burn-out is dit dé zoektocht: wat helpt mij bij het herstellen? Therapie, coaching, wandelen, yoga, mindfulness, ademtherapie, haptonomie – ga zo maar door. Er is zoveel aanbod. En jij mag gaan ontdekken wat voor jou werkt.

Je weet niet goed meer waardoor je ontspant of waar je blij van wordt

Voor de meeste mensen is dit een kwestie van uitproberen. Je weet niet goed meer waardoor je ontspant of waar je blij van wordt. Dus je zult het moeten doen en ervaren. Wat goed voelt, blijf je doen; wat niet goed voelt, laat je weer gaan. En het is prima als dit even duurt.

Soms probeer je tien dingen uit voordat je er één vindt die iets voor je doet. Gun jezelf de tijd. Je gaat hier de rest van je leven wat aan hebben, dus dit proces verdient geduld.

Stap 4 – Vallen en opstaan

Oké, je herkent de signalen en je weet wat voor jou werkt. Maar dan wordt het tijd om de theorie in de praktijk te brengen. Hoe doe je dit? Hoe voorkom je dat je – als je je bezigheden weer oppakt, het leven weer drukker wordt – in je oude valkuilen trapt?

Nu mag je gaan oefenen. En dit zal gaan met vallen en opstaan. Het helpt om te accepteren dat je nog heel vaak in die verdraaide valkuilen zult stappen. En zie dat je, iedere keer dat dit gebeurt, iets leert. Heb geduld, wees zacht en liefdevol voor jezelf.

Voor dat oefenen is het fijn als je een veilige omgeving creëert met mensen die een beetje weten waar je mee bezig bent en die snappen dat het allemaal niet in één keer gaat lukken.

Stap 5 – Nieuwe paden aanleggen

Tijdens een burn-out ontdek je wat je niet meer wilt en ga je oefenen met het anders doen. Je oude gewoontes zijn diep ingesleten in je hersenen en het laten inslijten van nieuwe gewoontes heeft tijd nodig.

Het is fijn om dan duidelijk voor ogen te hebben wat je wél wilt. Welke nieuwe gewoontes wil je actief aanleren? Welk gedrag wil je jouw nieuwe normaal maken? Welke handelingen horen daarbij? En welke woorden? Je kunt nog een stapje verder gaan met de vraag aan jezelf: wie wil ik worden? Hoe ziet dit er in de praktijk uit? Welke kant beweeg ik dan op? En hoe voelt dit?

Zie het voor je. Je gaat nieuwe paden aanleggen in je hersenen en het helpt om hierbij een houvast te hebben. Creëer een nieuwe richting, benoem een intentie. Zo heb je iets om naartoe te werken en om je keuzes en acties op af te stemmen. Enne, een intentie is geen doel dat gehaald moet worden. Zie het als een handvat op je weg naar herstel.

Cruciale rol

Herken je dit bij je werknemers of cliënten? Kun je zien dat deze stappen voorbijkomen en hoe ze hiermee worstelen?

Wat er het hardst nodig is in dit proces, is precies datgene wat deze personen vaak het lastigst vinden. En dat is gunnen. Zichzelf de tijd gunnen, zichzelf het onderzoek en het oefenen gunnen, zodat ze de rode draad in hun herstelproces kunnen vinden. De begeleiding vanuit het werk kan hier een cruciale rol in spelen.

Elk leven is anders. Elke burn-out ook. En dus ook de weg naar herstel: wat voor de één werkt, werkt voor de ander niet. Maar er is altijd een weg omhoog en soms zelfs naar ongekende hoogten!

In ‘Van een burn-out naar een onweerstaanbaar leuk leven’ delen elf mensen hun uiteenlopende ervaringen met burn-out en hun verschillende wegen naar herstel.

De openhartige verhalen worden aangevuld door inzichten van een huisarts en een psychiater, over de invloed van je leefstijl en de lichamelijke effecten van een burn-out.

‘Van een burn-out naar een onweerstaanbaar leuk leven’ biedt herkenning en handvatten. Niet alleen voor iedereen die een burn-out heeft of had of aan voelt komen, maar ook voor de mensen om hen heen, zowel in persoonlijke als in professionele kring.

Het boek is hier te bestellen en bij de (online) boekhandel.