Borrelpraat over mediation

Mediation is een prachtige methodiek om snel tot oplossingen te komen, die veel rijker geschakeerd kunnen zijn dan oplossingen die een rechter uitspreekt.

Toch hoor ik op feestjes of borrels regelmatig schampere opmerkingen over mediation. Mediation zou veel te “soft” zijn. Of een andere veel voorkomende: “om er in het midden uit te komen heb je toch geen mediator nodig?”

Misvatting 1 – Mediation is soft

Tijdens een mediation nodig je mensen uit, of daag je ze zelfs uit, om het achterste van hun tong te laten zien. Om echt te vertellen wat hen dwars zit. En wat het met hen heeft gedaan. En ja, daar komen ook geregeld tranen aan te pas. Maar betekent dat meteen dat mediation soft is?

Als er tranen vloeien, komt vaak aan de oppervlakte wat het handelen of nalaten van de één met de ander heeft gedaan. Daarbij gaat het om wezenlijke dingen als je niet gehoord, niet gezien of niet gerespecteerd voelen. Daar komt ‘gevoel’ bij kijken. En ‘gevoel’ maakt sommige mensen ongemakkelijk. Dan is ‘hard’ afscheid nemen gemakkelijker dan ‘soft’ onderzoeken wat je verdeeld houdt.

Naar mijn mening getuigt het van moed om kwetsbaarheid te tonen

Naar mijn mening getuigt het van moed en kracht om kwetsbaarheid te tonen. En van respect en waardering door echt te luisteren naar de ander. Daar is niets ‘soft’ aan.

Vervolgens geven de deelnemers aan een mediation zelf vorm aan de oplossing. Achterover zitten is er niet bij. Ook dat is allesbehalve ‘soft’.

Als ik dan in discussie ga – wat ik graag doe – vraag ik vaak welke ‘harde’ methodiek dan beter is om tot oplossingen te komen. Het antwoord is dan steevast: naar de rechter stappen.

De tweede vraag die ik dan stel is de volgende: dus jij laat jouw zaak door iemand anders (een advocaat) bepleiten, zodat een derde (de rechter) de beslissing moet brengen? Is dat eigenlijk niet veel softer dan zelf je problemen oplossen? En dan blijft het vaak angstvallig stil…

Misvatting 2 – Om er in ’t midden uit te komen heb je toch geen mediator nodig

Als je het werk van een mediator terugbrengt tot ‘er in ‘t midden uitkomen’, dan heb je inderdaad geen mediator nodig. Maar zo simpel ligt het bijna nooit.

Deze opmerking gaat uit van de veronderstelling dat de taken van de mediator beperkt zijn tot het onderhandelen. A geeft een beetje toe, B geeft een beetje toe en uiteindelijk komen ze er in het midden uit.

Wie ooit een mediation heeft meegemaakt, weet echter dat een onderhandeling pas aan het einde van het mediationtraject aan de orde komt. En dat is niet voor niets.

Zonder goede communicatie is onderhandeling gedoemd te mislukken

Vaak zal de eerste taak van een mediator eruit bestaan de communicatie tussen de deelnemers te herstellen. Zolang de communicatie niet hersteld is, is een onderhandeling veelal gedoemd te mislukken. Simpelweg omdat er niet echt naar elkaar wordt geluisterd.

Dan kun je proberen te onderhandelen wat je wilt, maar als er een voorstel uit de mond van “die klootzak” komt dan is ‘het midden’ nog erg ver weg.

En vaak ligt de uitkomst helemaal niet in het midden. Denk aan het bekende voorbeeld van de twee partijen die in de race zijn voor een partij schaarse sinaasappelen. Als ze tegen elkaar op gaan bieden, is er uiteindelijk één partij die wint. Maar door het opbieden zullen die sinaasappels inmiddels niet meer zo goedkoop zijn.

Door met elkaar in gesprek te gaan en erachter te komen dat de één geïnteresseerd is in het sap en de ander in de schil, besluiten ze samen te werken om de partij goedkoop uit de markt halen. Win-win in plaats van win-lose.

In arbeidsconflicten ligt de oplossing ook niet altijd in het midden. Door tijdens de mediation de verschillende belangen inzichtelijk te krijgen, kun je vervolgens op zoek aan naar een oplossing in wederzijds belang.

Een voorbeeld

Zo was ik laatst als mediator betrokken een conflict een medewerker en de manager van een museum. De medewerker was op non-actief gesteld en min of meer gelijktijdig met burn-out verschijnselen uitgevallen. Voldoende hersteld voor re-integratie stuitte de terugkeer naar de werkplek op fel verzet van de manager.

Re-integratie binnen één van de andere musea onder de paraplu van de organisatie was ook niet mogelijk. Door actief in te zetten op re-integratie tweede spoor, ruim vóór het verstrijken van het eerste ziektejaar, werd een oplossing gevonden waar beide partijen zich in konden vinden. Bepaald géén oplossing in ’t midden, maar desalniettemin een hele mooie oplossing, waar beide partijen mee waren geholpen.

Kortom: mediation is een prachtige methodiek, verre van soft en veel meer omvattend dan er in ’t midden uitkomen.

>>> Lees meer over mediation