Weer zinvol werk na een ernstige burn-out

Klinisch psycholoog-psychotherapeut Dick Freriks deelt in zijn columns zijn ervaringen vanuit de praktijk van de arbeids- en gezondheidspsychologie.

Het lukt meneer Pieters om na een ernstige burn-out weer zinvol werk te doen. Voor zichzelf, zijn werkomgeving en klanten. Wat gaaf dat dit kan! Wat is er gebeurd? Voor zo’n succesvolle, duurzame uitkomst heb je verschillende partijen nodig.  

“Ik ben er negen weken uit en ben zo diep gezonken – ik voel mij futloos, machteloos en nutteloos. Deze week ben ik weggelopen uit de supermarkt. Zo ken ik mijzelf niet meer. Ik voel mij depressief.” 

Met dit verhaal zit meneer Pieters (61) voor de eerste keer tegenover mij in 2017. Als financieel adviseur bij een groot landelijk bedrijf begeleidt hij ondernemers bij kredietverstrekking. Rijdt door het hele land en zit graag bij zijn klanten. Hij voelt spanning in zijn werk tussen de positie van de ondernemers en de strenge regels van kredietverstrekking. Hij oogt vermoeid.

Aanvankelijk heb ik er een hard hoofd in. Psychodiagnostisch gezien is er sprake van een ernstige burn-out, chronische aanpassingsstoornis, met depressieve kenmerken. Gaat het wel wat worden met meneer Pieters? Een autoriteitsgevoelige man die ook ziek is?

Wat gaat meneer Pieters 2.0 dan anders doen?

Zoals wij vaak horen van cliënten zegt ook meneer Pieters: “Ik ga weer volledig werken als ik ben hersteld. Ik kan het niet accepteren om half mee te doen”.
Mijn vraag aan hem: “Voor wie doe jij dit?”
Pieters: “Mijn collega’s zullen vinden dat ik erbij hang.”
“So what? Wat wil jij?”
Pieters: “Weer werken.”
“Op dezelfde manier…?”

Dat stemt tot nadenken bij meneer Pieters. Hij snapt dat hij dat niet moet willen. Op dezelfde manier leidt onherroepelijk tot dezelfde gedragspatronen en dus weer tot uitputting. Hij ‘vindt zichzelf opnieuw uit’, zoals we dat noemen. Maar wat gaat meneer Pieters 2.0 dan anders doen?

We staan uitvoerig stil bij de vraag hoe hij hier beter van wordt. Dat is de moeite waard. Voor meneer Pieters, met zijn arbeidsethos, die deze krenking moest verwerken, is dat een enorme stap voorwaarts en een opluchting.

De kans krijgen van de werkomgeving

Wat heeft nog meer geholpen? Want hij wordt niet alleen beter ‘op de divan’. Vanuit de visie dat de werkcontext een wezenlijke bijdrage levert aan zingeving op het werk, heeft zijn werkomgeving hem de kans gegeven om te doen wat hij écht belangrijk vindt: klanten kunnen adviseren en daarin een waardevolle bijdrage leveren.

Deze waarden-realisatie maakte hem weer inzetbaar en waarschijnlijk duurzaam inzetbaar. Dan maar wat minder klanten, in een kleinere regio en een dag niet werken. Met zijn werkgever heeft hij een goede regeling kunnen treffen; hij kan dertig uur werken in zijn oude functie.

Bovendien heeft de bedrijfsarts goed gecoacht op oplossingen en is steeds loyaal geweest naar meneer Pieters. Die houding heeft hem veiligheid en vertrouwen gegeven, waardoor hij uiteindelijk vertrouwen in zichzelf kreeg.

Nu, ruim twee jaar na het eerste bezoek, is meneer Pieters nog maar voor 25 procent arbeidsongeschikt. Hij zit er ontspannen bij, lacht weer en zegt dat hij zo blij is weer deel uit te kunnen maken van het arbeidsproces. Wat in het begin een vrij uitzichtloze situatie leek, heeft tot een succesvol herstelproces geleid. Door samenspel van de organisatiecontext, bedrijfsarts en psycholoog voor Arbeid & Gezondheid. Daar word ik blij van!

De beschreven casus is samengesteld uit verschillende voorbeelden om herkenning onmogelijk te maken. Alle persoonsgegevens zijn fictief. Mocht iemand zichzelf of een ander hierin herkennen, dan berust dat op toeval.