Priesters en pesten  

Zelden ben ik zo verrast als toen ik de samenvatting van het onderzoek las over de katholieke kerk, in het bijzonder het Vaticaan. Er bleken, na gedegen sociologisch onderzoek, heel veel homoseksuele priesters en bisschoppen en pausen te zijn binnen het Vaticaan. Ook bleken alle gezalfden ook gewoon actief met seksuele zaken. (Sodoma, het geheim van het Vaticaan, door de Franse socioloog Frederic Martel.)

Onze eerste reactie thuis was: “Ja hè hè wat een verrassing zeg!” En vervolgens: “Wat bijzonder dat iemand die gewoon durft te zeggen”.

Een groep homoseksuelen is niets bijzonders, we zien vaak ook veel hetero’s bij elkaar

Vooropgesteld, elk levend wezen – van bacterie tot boom tot mens – heeft wat mij betreft recht om zichzelf te zijn en dus recht op zijn eigen seksualiteit.

Een groep homoseksuelen is niets bijzonders, we zien in allerlei groepen immers vaak ook veel hetero’s bij elkaar, bijvoorbeeld binnen bedrijven en binnen landen. Ook binnen immigrantengroepen zijn vaak veel hetero’s.

Maar goed, de kerk – laten we voor het gemak het de katholieke kerk noemen – is dus een toevluchtsoord voor mannen die homoseksueel zijn. Zeker in het verleden een slimme manier om onder de normen en de druk van de maatschappij uit te komen.

Het wrange is natuurlijk dat er binnen die zogenaamd veilige haven, een cultuur van enorme tegenoverdracht heerst, waardoor de homoseksualiteit juist nog verder werd onderdrukt, zowel in woord, geschrift en andere uitingen. Blijkbaar moest de muur naar de echte wereld heel hoog en heel streng zijn. Nou, daar hielp de Bijbel zeker mee, geboden genoeg!

In de huidige tijd zou dit niet meer nodig moeten zijn. Tsja, we weten wel beter. Toch is deze openlijke uiting van een buitenstaander, na vier jaar onderzoek, belangrijk genoeg. Blijven volgen dit nieuws!

Ook binnen een bedrijf zijn in- en expliciete regels. Cultuur. Do’s en dont’s. Als iemand zich niet volgens deze regels gedraagt of anders is, gaat het wringen. Zodra mensen zich onder druk van regels, protocollen en autoriteit in het algemeen anders gaan gedragen dan ze zich vanuit hun eigen ‘zijn’ zouden gedragen, ontstaat er stress. Mensen worden dan angstig en gaan zich aanpassen. Ze kunnen volgzaam worden en zelfs tot extreme dingen in staat zijn. We kennen de voorbeelden.

Zo gauw er iemand in de groep anders lijkt, is pesten een manier om iemand te dwingen zich aan te passen

Dit is een belangrijk mechanisme van pesten: zo gauw er iemand in de groep anders is of lijkt, anders dan de in- of expliciete norm, is pesten een manier om iemand te dwingen zich aan te passen. Of om iemand te dwingen uit de groep te stappen. De rangen kunnen zich dan sluiten.

Hoeveel stress dat oplevert, is bij u bekend, maar kun je je eigenlijk niet goed voorstellen. De stress binnen het Vaticaan moet enorm geweest zijn en wat zal er gepest worden! Alleen heel veel weesgegroetjes helpen dan een beetje, of je aanpassen en volstrekt tegennatuurlijk gaan handelen.

Zondag gewoon naar de kerk. Want dat is ook weer zo mooi aan de mens. Het instituut, het protocol, het normgedrag is niet fout. Nee, niets menselijks is ons vreemd, zand erover en door maar weer. Zo zullen we ook kijken naar het Vaticaan: ach ja, die rare club, maar verder is het gewoon business as usual.

We hebben een feilloos vermogen, noem het overlevingsinstinct, om ons aan te passen. In ons dorp was jarenlang een priester die een vriend had. Iedereen wist dat hij een homoseksuele geaardheid had. Dat ging prima, totdat hij geroepen werd tot een andere gemeente (zo gaat dat in een kerk) en daar besloten ze dat het niet meer mocht. Vriend moest gewoon weer vriend worden.

Terug naar het Vaticaan: mooi dat nu iemand het gewoon zegt. Want daar gaat het om: we kunnen pesten pas tegenaan als we benoemen wat er is. Hoe ongemakkelijk het ook is. En dan durven kijken naar de vernielzuchtige macht van instituten, protocollen en groepsdwang.

Een fijne zondag allemaal!