Mag ik mijn werknemers vragen vakantiedagen op te nemen als het bedrijf plat ligt door een cyberaanval?

Vraag:
Wij hebben recent te maken gehad met een cyberaanval waardoor het hele bedrijf plat lag. Niemand kon meer aan het werk. Mag ik mijn werknemers in deze situatie vragen vakantiedagen op te nemen?

Antwoord:
Een cyberaanval kan rampzalige gevolgen hebben voor een onderneming. Recent nog hadden werkmaatschappijen van het industrieel maakconcern VDL en RTL Nederland last van een dergelijke cyberaanval.

Als een bedrijf platligt door een digitale aanval, kunnen werknemers vaak niets meer. Ga in dat geval in ieder geval in gesprek met je werknemers en kijk of je samen tot een oplossing kunt komen. In goed onderling overleg is er immers vaak meer mogelijk dan je denkt.

Het risico en de gevolgen van een cyberaanval liggen bij de ondernemer. Het is een omstandigheid die in ieder geval niet in redelijkheid binnen de risicosfeer van de werknemer valt.

De werkgever moet voldoende maatregelen treffen om een cyberaanval te voorkomen en de organisatie te beschermen. Ook de schade als gevolg van het hacken, komt voor rekening van de ondernemer.

Je werknemers vragen om verlof op te nemen om de financiële schade te beperken is, onder andere uit oogpunt van solidariteit, geen onlogische vraag. Een werkgever mag het vragen, maar kan het niet afdwingen. Een werknemer houdt namelijk recht op loon als de omstandigheid in de risicosfeer van de werkgever ligt. Of omgekeerd wanneer het niet in de risicosfeer van de werknemer ligt en dat is bij cyberaanvallen uiteraard niet het geval.

Een werkgever is zelf verantwoordelijk voor het beveiligen van de systemen. De gevolgen van een hack kun je dan ook niet naar werknemers doorschuiven.

Vergelijkbaar met eerste lockdown corona

De situatie is misschien wel een beetje vergelijkbaar met de eerste lockdown vanwege corona en het eerste thuiswerkadvies van de overheid. Sommige werkgevers vroegen toen ook om loonoffers van werknemers of inzet van vakantiedagen om de financiële impact van de overheidsmaatregelen te delen.

Uiteindelijk is een aantal kwesties rondom dit onderwerp ter beoordeling voorgelegd aan de rechter. De uitspraken waren, bijna zonder uitzondering, allemaal in het voordeel van werknemers. Een werkgever mocht het vragen, maar kan loonoffers of het verplicht opnemen van vakantiedagen niet eenvoudig afdwingen. Dat gold tijdens de corona-crisis en geldt ook in de situatie van een digitale aanval.