Loonsanctie bij gedeeltelijke loonstop?

Als een werknemer weigert passende arbeid te verrichten, verliest hij dan zijn recht op zijn volledige loon, of alleen het recht op loon over de uren die hij volgens de bedrijfsarts zou moeten kunnen werken?

Recent hebben twee Gerechtshoven hierover meer duidelijkheid gegeven. Tijd voor een update.

Wet niet duidelijk, rechtspraak hakt knoop door

De wet (artikel 7:629 lid 3 sub c BW) bepaalt niet expliciet of de werknemer zijn recht op loon volledig of gedeeltelijk verliest als hij weigert passende arbeid te verrichten.

Ook de wetgever heeft bij de invoering van deze bepaling geen duidelijkheid geschept.

In de literatuur en in de rechtspraak waren de meningen verdeeld. Uiteindelijk heeft het Gerechtshof Amsterdam in 2005 de knoop doorgehakt en beslist dat de werknemer die weigert passende arbeid te verrichten slechts zijn loon verliest over de uren dat hij volgens de bedrijfsarts zou moeten kunnen werken. Een gedeeltelijke loonstop dus.

Onduidelijkheid weer terug

De uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam is in eerste instantie door de meeste kantonrechters gevolgd. Maar, in 2012 besliste de kantonrechter in Amsterdam – opvallend genoeg – weer anders. Hij oordeelde in afwijking van zijn “eigen” Gerechtshof, dat het systeem van de wet meebrengt dat het alles is of niets.

Werkt de werknemer niet mee aan zijn re-integratie, dan heeft hij helemaal geen recht op loon. Een algehele loonstop dus.

Onzekerheid en potentieel risico voor werkgevers

Met de uitspraak van deze kantonrechter was de discussie weer terug. Hoewel wij als kantoor het juridisch het meest overtuigend vinden als een werknemer, die weigert passende arbeid te verrichten, zijn recht op het volledige loon verliest, werden wij hier tot voor kort maar ten dele in bevestigd. Het vervelende van deze situatie is dat werkgevers niet weten waar ze aan toe zijn.

Extra vervelend is dat werkgevers een potentieel risico lopen op een loonsanctie van UWV. Tot de re-integratieverplichting van de werkgever behoort namelijk ook de verplichting om de werknemer te dwingen – indien nodig middels een loonstop – mee te werken aan zijn re-integratie.

Laat de werkgever dat na, dan kan UWV de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever met één jaar verlengen (de loonsanctie).

Pleit nu definitief beslecht?

Gelukkig hebben het Gerechtshof Den Bosch en het Gerechtshof Leeuwarden in juli jl. de nodige duidelijkheid gegeven. Beide gerechtshoven concluderen dat de hoofdregel is dat een werknemer zijn recht op het volledige loon verliest als hij weigert passende arbeid te verrichten.

Dit kan slechts anders zijn als een volledige loonstop naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Dat zal echter niet snel het geval zijn, zeker niet als de werkgever de werknemer duidelijk en herhaaldelijk heeft opgeroepen om de passende arbeid te verrichten en ook duidelijk heeft gewaarschuwd voor de gevolgen als de werknemer zijn verplichtingen niet nakomt.

Hoewel de uitspraken van de gerechtshoven duidelijk zijn, is het pleit natuurlijk pas definitief beslecht als de Hoge Raad zich hierover heeft uitgelaten.

Tot die tijd moeten we dus nog een kleine slag om de arm houden, maar zal als hoofdlijn gelden dat de werknemer die niet meewerkt aan zijn re-integratie zijn recht op het volledige loon verliest. Een volledige loonstop dus.

Tips

• Bied een zieke werknemer met arbeidsmogelijkheden passende vervangende arbeid aan. Laat altijd door een bedrijfsarts vaststellen of de aangeboden arbeid passend is. Bij twijfel kan een deskundigenoordeel van UWV worden aangevraagd.
• Roep de werknemer schriftelijk op om de aangeboden passende arbeid te verrichten. Weigert de werknemer de passende arbeid, leg dit dan schriftelijk vast en vermeld daarbij ook dat de werknemer zijn volledige recht op loon verlies als hij de passende arbeid blijft weigeren.
• Zet, in lijn met de meest recente rechtspraak, de loondoorbetaling aan de werknemer volledig stop als de werknemer blijft weigeren de aangeboden passende arbeid te verrichten. Let op: UWV kan de werkgever een loonsanctie opleggen als hij nalaat om de werknemer middels een loonstop te dwingen mee te werken aan zijn re-integratie.