Fysiek leiderschap vergroot en bestendigt impact van leiders

Steeds sneller opvolgende veranderingen in organisaties en maatschappij stellen steeds hogere eisen aan leiderschap. De druk op managers loopt steeds verder op.

Van leiders wordt niet alleen verwacht dat zij kundig en competent zijn in hun vakgebied, maar vooral ook dat zij inspireren, flexibel zijn, vernieuwen en vooral: een duurzame impact hebben.

In leiderschapstrainingen gaat het helaas vaak alleen om cognitie. Impact komt echter niet alleen uit je IQ, maar is een samenspel tussen brein en lijf. Besteed je daar geen aandacht aan, dan ben je als leider lang niet zo succesvol als je kunt zijn.

Kortetermijnresultaat versus lange termijn

Niet alleen wordt er steeds meer druk uitgeoefend op leiders om resultaten te laten zien die perspectief bieden (korte termijn), zij moeten hun organisatie tevens weerbaar maken om voorbereid te zijn op veranderingen. De druk wordt dusdanig opgevoerd dat er steeds minder ruimte is om met elkaar te reflecteren op en te bouwen aan duurzame impact (lange termijn).

Impact komt niet alleen uit je IQ, het is een samenspel tussen brein en lijf

In 2015 constateerde PwC in haar jaarlijkse CEO-onderzoek (Global CEO Survey, PWC 2015) dat leiders (m/v) moeten beschikken over “bovenmenselijke kwaliteiten” om het vereiste leiderschap te laten zien.

Volgens het onderzoek plegen leiders regelmatig roofbouw op zichzelf doordat ze kortetermijnresultaat willen laten zien en tegelijkertijd ook beleid willen ontwikkelen voor de lange termijn.

Wil je je impact als leider vergroten, dan is eerst persoonlijke verandering nodig op de fysieke kant van je leiderschapskwaliteiten, zoals bijvoorbeeld de uitstraling van innerlijke rust.

Obama is het meest geprezen om zijn uitstraling van rust. Vergelijk dat maar eens met de verbeten trekken van Donald Trump. Leiders die aandacht besteden aan rust, verkeren bij voorkeur zelf ook in een goede conditie om impact te hebben, zonder zichzelf uit te putten.

Hoe zorgt een leider dat hij overeind blijft?

Werken hoort energie op te leveren. Daarom is het belangrijk om te werken aan de fysieke kant van leiderschap. Dit kun je doen door gericht te oefenen aan lichaamshouding, woordkeuze, de manier van spreken en ademhaling. Werken maakt niet meer moe, maar geeft juist energie.

Een zichtbare houding, innerlijke rust en het begrip gravitas zijn de drie belangrijkste elementen die leiden tot meer impact. De diverse uiterlijke verschijningsvormen van deze drie elementen geven een leider meer regie over lichaam, geest en omgeving, en dragen daarmee bij aan zijn of haar impact.

Het finetunen van deze elementen op de leider, het moment en de omgeving zijn de sleutel tot snelle en vooral blijvende verandering, en een vergroting van de impact als leider.

Zichtbare houding

Lichaamshouding

Is erg belangrijk voor fysiek leiderschap. Het optillen van het borstbeen toont en geeft zelfvertrouwen. De houding van het hoofd geeft ook een boodschap af. Mensen met een rechte houding en het hoofd omhoog, worden vaker geloofd dan mensen die vooroverbuigen.

Bovendien straalt dit energie uit, het is een teken van kracht en besluitvaardigheid. Denk aan de prachtige speeches en dito rechte rug van Obama. Houding en stem zijn steeds congruent en stralen onmiskenbaar rust uit.

Stemgebruik

Is een cruciaal element voor het hebben van een grote impact. Het afstemmen van volume, klankkleur en intensiteit op het doel en de omgeving is hierbij essentieel.

Een CEO had zo’n mooie sterke basstem dat hij moeiteloos een zaal van honderd mensen voor zich wist in te nemen. Maar in een kleine teammeeting was hij te luidruchtig en daardoor te dominant. Hij leerde hoe hij zijn volume kon aanpassen aan zijn publiek, aan de omgeving.

Ook leerde hij anders en minder stellig formuleren, waardoor hij de creativiteit in het team aanmoedigde in plaats van onderdrukte. De leider was door deze beheersing toegankelijker geworden, zijn draagvlak nam toe.

Stiltes en non-verbale signalen

Zijn eveneens van belang. Stiltes in een gesprek markeren de informatie die je wilt benadrukken. Een stilte in het gesprek geeft tevens rust en schept ruimte voor een volgend onderwerp. Het geeft toehoorders bovendien tijd om informatie te laten landen.

Oogcontact, gezichtsuitdrukking, aanraken en de handdruk zijn andere voorbeelden van de lichaamshouding die bijdragen aan fysiek leiderschap.

Innerlijke rust

Is een lastiger element dan zichtbare houding. Daar waar zichtbare houding vooral te maken heeft met wat je doet, gaat innerlijke rust met name over hoe je dat doet. Daarbij zijn twee zaken van belang.

• Ontspanning:

  De mens is van nature ontspannen. Er zijn maar weinig leiders die dat ook ervaren en regelmatig letterlijk nietsdoen. Een uur of zelfs maar dertig minuten geen enkele activiteit ondernemen. Niet lezen, niet lopen, niet fietsen; elke spanning wordt uitgesloten. Deze vorm van ontspanning is lastig, maar een zeer goede oefening voor leidinggevenden.

• Concentratie:
  Een goede concentratie vraagt om regelmatig convergeren (focus) en regelmatig divergeren (uitzoomen, afstand nemen). Het soepel bewegen hiertussen is een kunst die zeker te leren is. Convergeren leer je door steeds opnieuw je blik te richten op dat ene waar je mee bezig bent. Bij divergeren doe je het tegenovergestelde: het loslaten van specifieke aandacht.

Gravitas

Is wellicht de minst grijpbare van de drie fysieke elementen die de impact van een leider direct vergroten. Het begrip gravitas wordt al sinds de oude Grieken en Romeinen omschreven en benadrukt de waardigheid van een persoon met diepgang. Angela Merkel is hier een veelgenoemd voorbeeld. Het heeft met name te maken met bewustwording, beheersing en controle. Goed nieuws: het is te oefenen!

Als eerste is het belangrijk om te AARDEN. Dit is bijvoorbeeld belangrijk als de leider voor een groep staat. Aarden zorgt voor een juiste lichaamshouding door op de goede manier te staan. Start met twee voeten op de grond. Wees je bewust van het contact dat je voeten maken met de vloer. Vanuit je voeten zorg je voor het aannemen van de juiste lichaamshouding. Aarden is de basis voor (zelf)vertrouwen.

Het tweede onderdeel is je lichaam LANG MAKEN voor je ergens aan begint, hierdoor ontstaat er letterlijk ruimte. Ruimte voor een betere zintuiglijke waarneming en fysieke ontspanning. Strek je lichaam, zodat je ruggengraat zo vrij mogelijk komt. Stap dan pas in de situatie (engage).

Tot slot is het hebben van een LANGE ADEM letterlijk en figuurlijk een kenmerk van goed leiderschap. Goede ademhaling draagt bij aan rust. Door goed gebruik te maken van de adem wordt het ook gemakkelijker om gevoelige dingen te bespreken. Een beheerste ademhaling draagt bij aan de uitstraling van beheersing en controle. Wist je dat wanneer je rustig zit, zes maal ademen per minuut voldoende is?

Waar werk je als leider aan om impact blijvend te vergroten?

Als je als leider door het toepassen van een aantal simpele fysieke elementen je impact kunt vergroten, hoe borg je dan dat dit blijvend is? Hoe voorkom je de aloude valkuil van terugvallen in oud of ineffectief gedrag?

Een leider die onvermoeibaar duurzame impact wil realiseren, leert dan ook continu niet alleen het brein, maar vooral ook het lijf te gebruiken. Zorgen voor jezelf en daarmee je impact als leider duurzaam verbeteren, zie ik lukken bij executives die de volgende vijf principes blijvend omarmen:

1. Goede fysieke oefeningen (kracht, flexibiliteit en uithoudingsvermogen)
2. Goed eten
3. Goede concentratie en meditatie (geven de geest rust en balans)
4. Goed ademen
5. Goed ontspannen

Dat dit een positief effect heeft op bloeddruk, hartslag en zelfs lichaamsgewicht, komt naar voren in tal van wetenschappelijke studies. Bovenstaande vijf elementen, die de basis zijn voor goed voor jezelf zorgen, komen vanuit de yogafilosofie en komen natuurlijk ook terug in de beoefening van yoga. Ze dragen bij aan het herstelvermogen en sparen energie.

Door deze vijf principes consequent voldoende aandacht te geven en hier ook op een meer planmatige manier mee om te gaan, blijft de leider in een betere conditie om telkens opnieuw opdrachten, uitdagingen en vraagstukken van alle kanten te bekijken, te voelen en op zich in te laten werken, zonder dat beslissingen op zich laten wachten.

De crux zit ‘m in de combinatie van deze vijf en een planmatige aanpak. Geen wonder dat we zoveel oud-sporters terugvinden als succesvolle managers of als trainer in leiderschapstrajecten.

Return on Investment: begin nu!

Wanneer een leider nog niet het gevoel heeft zijn ‘100 procent’ te laten zien, of juist in de overdrive zit doordat hij of zij compenseert met veel overuren, dan zijn fysieke houding, rust en gravitas de elementen die hem of haar snel, gezond en effectief verder helpen.

Start met geven en leer de leider eerlijke feedback te ontvangen. Hoe doet de leider het nú op de fysieke aspecten van leiderschap?

Maak een plan voor verbetering. Kies oefeningen, momenten en sparringpartners en zoek verdieping. Zorg dat de leider feedback als een mogelijkheid ziet om zijn effectiviteit te vergroten. Maak er tijd voor en het betaalt zich terug. Kijk samen naar duurzaamheid en zorg dat de nieuw verworven impact blijvend wordt en vooral ook authentiek is.

Integreer door voor deze vijf principes te kiezen, te oefenen en blijvend te handelen. Op die manier wordt de betekenis die het werk als leidinggevende heeft, blijvend en intenser. Zo kost leidinggeven geen energie, maar levert het energie op.

YouTube
Alan Watkins – How to be briliant every single day 
Amy Cuddy – Your body language shapes who you are