Frustraties in het MKB: Effectieve begeleiding bij langdurig verzuim

Het midden- en kleinbedrijf (MKB) groeit steeds meer en vakmensen evolueren tot werkgevers. Maar, velen van hen missen de juiste vaardigheden om verzuimend personeel effectief te begeleiden bij langdurig verzuim.

Deze tekortkoming leidt tot frustratie en vertraagt onnodig het re-integratieproces van medewerkers. Het gebrek aan communicatieve vaardigheden en effectieve begeleiding vanuit het MKB zorgt voor onbegrip en druk, waardoor werkgevers radeloos zijn wanneer sleutelposities op de werkvloer in verzuim treden.

Het is volgens Joost Kam, arbeidsdeskundige bij Margolin, onderdeel van het Zorg van de Zaak netwerk, van essentieel belang dat werkgevers begrip tonen en zich richten op de ‘zachte kant’ van de communicatie om het re-integratieproces te versnellen.

Onnodig langdurige re-integratie in het MKB
In het MKB ervaren ondernemers frustratie omdat zij verantwoordelijk zijn voor de ziekteverzuimbegeleiding, maar zich niet mogen bemoeien met de medische inhoud. Dit gebrek aan ‘personeelscontrole’ leidt tot onbegrip en druk bij zowel werkgevers als werknemers.

Vooral wanneer sleutelposities op de werkvloer in verzuim terechtkomen, voelen werkgevers de pijn van de oningevulde functie. De bedrijfsvoering komt onder druk te staan en werkgevers hebben de neiging om directief op te treden en zelfs doktertje te spelen.

Gebrek aan vaardigheden en sociale verbinding
Wanneer vakmensen uitgroeien tot werkgevers in het MKB, verandert hun takenpakket enorm. Ze hebben echter vaak niet de juiste kennis en vaardigheden in huis om personeel goed te begeleiden tijdens langdurig verzuim dat langer dan zes weken duurt.

De medewerker bevindt zich tijdens deze periode vaak in de overlevingsmodus, waardoor het moeilijk is om sociale verbinding aan te gaan en dit kan zelfs onveilig aanvoelen.

Aan de andere kant zijn werkgevers vaak te veel gefocust op het vinden van oplossingen en resultaten, en hebben ze geen oog voor de gevoelens en behoeften van de medewerker.

Dit werkt averechts en vertraagt het hersteltraject. In sommige gevallen kan dit zelfs leiden tot een conflictsituatie die de re-integratie verder remt.

Conflictverlof als oplossing
In situaties waarin werkgevers en werknemers er niet samen uitkomen, pleit Joost Kam voor de introductie van conflictverlof op de werkvloer. Dit houdt in, dat de medewerker voor een bepaalde tijd vrijgesteld wordt van werk wanneer de emoties te hoog oplopen bij een conflict. Maar het is wel belangrijk dat beide partijen de verplichting hebben om samen actie te ondernemen en het conflict aan te pakken. Conflictverlof biedt voordelen, omdat conflicten niet langer onder ziekteverzuim vallen. Organisaties krijgen volgens Kam zo meer inzicht in conflictsituaties die spelen op de werkvloer, wat de re-integratie ten goede komt.

De rol van gesprekstechnieken en bedrijfsartsen
Om het re-integratieproces te versnellen, kunnen ondernemers baat hebben bij gesprekstechniektrainingen. Het vinden van de juiste balans tussen zakelijke en persoonlijke communicatie is cruciaal.

Joost Kam begeleidt en traint ondernemers in het voeren van re-integratiegesprekken om het terugkeren op de werkvloer te versnellen. Dit doet hij door gesprekssituaties na te bootsen, waarin verschillende gesprekstechnieken aan bod komen. Ondernemers doen hierdoor vaak inzichten op die ze direct kunnen toepassen op de werkvloer. De frustratie die zij ervaren verdwijnt dan als sneeuw voor de zon volgens Joost Kam.

Daarnaast kan de bedrijfsarts ook een belangrijke rol spelen in het re-integratieproces. Door samen met de medewerker voorafgaand aan het gesprek een plan van aanpak op te stellen en vragen te formuleren, kan de medewerker gestimuleerd worden om meer eigen regie te nemen. Het betrekken van werknemers bij het vinden van oplossingen kan een significante bijdrage leveren aan het re-integratieproces.

Dalend jaarlijks verzuimpercentage in Nederland
In Nederland is er voor het eerst sinds 2014 weer sprake van een daling van het jaarlijkse gemiddelde verzuimpercentage. In 2023 is het gemiddelde verzuimpercentage uitgekomen op 4,6%, ten opzichte van 4,7% in 2022. Deze daling is te zien in verschillende sectoren, hoewel het verzuim in de zorg en de industrie nog steeds hoger is dan het gemiddelde. Het is belangrijk om deze dalende trend vast te houden en aandacht te besteden aan preventie van langdurig verzuim, met name door psychische klachten.

Geen ‘Blue Monday-effect’ bij ziekmeldingen
Uit onderzoek blijkt dat het aantal nieuwe ziekmeldingen in december afneemt, mede door de kerstvakantie. Hoewel de maandag over het algemeen de dag is waarop de meeste ziekmeldingen plaatsvinden, is er geen sprake van een ‘Blue Monday-effect’ rondom de derde maandag van januari. Het aantal ziekmeldingen neemt na de kerstvakantie weer toe. Dit komt doordat mensen die in het weekend ziek zijn geworden op maandag nog niet kunnen werken en zich dan ziekmelden.

Preventie van psychisch verzuim in 2024
Voor het komende jaar is het belangrijk om de focus te leggen op het voorkomen van psychisch verzuim. Ruim één op elke vijf verzuimdagen wordt veroorzaakt door klachten die verband houden met stress. Werkgevers en medewerkers hebben beide een rol te vervullen in het voorkomen van psychisch verzuim. Werkgevers moeten zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving, zowel fysiek als mentaal. Medewerkers moeten tijdig hulp inschakelen, bijvoorbeeld door een preventief spreekuur bij de bedrijfsarts. Daarnaast kunnen gebeurtenissen in het persoonlijke leven, zoals een overlijden of mantelzorg, tijdelijk impact hebben op het werk. Het is belangrijk dat werkgevers en medewerkers met elkaar in gesprek blijven en tijdig actie ondernemen om psychische klachten te voorkomen.

Conclusie

Het gebrek aan vaardigheden en effectieve begeleiding in het MKB zorgt voor frustratie en vertraagt het re-integratieproces van medewerkers bij langdurig verzuim. Het is essentieel dat werkgevers begrip tonen en zich richten op de persoonlijke communicatie om de re-integratie te versnellen. Gesprekstechniektrainingen en de betrokkenheid van bedrijfsartsen kunnen hierbij een belangrijke rol spelen. Daarnaast is het van belang om te blijven focussen op het voorkomen van psychisch verzuim, aangezien dit een significante impact heeft op de werkprestaties van medewerkers. Door een gezonde en veilige werkomgeving te creëren en tijdig hulp in te schakelen, kunnen werkgevers en medewerkers samenwerken om langdurig verzuim te voorkomen.