Aanwinst voor je organisatie: medewerkers met autisme

Autisme komt steeds vaker voor op de werkvloer, maar is vaak niet zichtbaar. Het zijn vaak uitstekende, vaak ook hoger opgeleide werknemers met waardevolle kwaliteiten waar een organisatie enorm bij gebaat kan zijn.

De houding en omgang van betrokkenen in de organisatie maakt echter een wezenlijk verschil. Weten wat te doen maakt het samenwerken mooier en beter. Steeds vaker gaan hoogopgeleide en ogenschijnlijk prima functionerende mannen en vrouwen op zoek naar begeleiding.

Doordat er steeds meer bekendheid en openheid is over verschillende aandoeningen, komt het ook vaker voor dat deze mannen en vrouwen zich in autisme herkennen. Soms omdat een van de kinderen een diagnose heeft in het autistisch spectrum.

Maar ook vaak omdat ze erover gehoord en gelezen hebben, en ze zoveel herkennen dat er een sterk vermoeden is. De een gaat een diagnosetraject in, de ander ziet daar het nut niet van in of wil geen etiketje hebben.

Gewone mensen

Waar we vroeger direct dachten aan mensen met een verstandelijke beperking die autisme hebben, is het nu al zo dat er gedacht wordt aan een vóórkomen van vijf op de honderd als we alle groepen meenemen.

Autisme onder hoger functionerende medewerkers is lang niet altijd zichtbaar

Daarbij is het aantal vrouwen met autisme de laatste jaren enorm toegenomen. De kans dat in uw bedrijf iemand werkzaam is met een vorm van autisme neemt daarmee fors toe. Neem daarbij in overweging dat autisme onder hoger functionerende medewerkers lang niet altijd zichtbaar is. Zij hebben door hun cognitieve vermogens geleerd hoe ze veel trekjes kunnen camoufleren en compenseren. Net als u en ik zijn het ook gewone mensen met unieke trekjes.

Burn-out

Zo kreeg ik onlangs Kees in mijn spreekkamer. Een intelligente man, universitair geschoold met een prima baan als spin in het web. Zijn werkgever weet niets over zijn autisme en dat wil hij graag zo houden. Ogenschijnlijk lijkt er ook niets aan de hand. Adequaat oogcontact, tweerichtingsverkeer, communicatief vaardig.

Tot we in gesprek komen over de dingen waar hij dagelijks tegenaan loopt. Uitstelgedrag, geen overzicht hebben in zijn taken, enorme fysieke onrust, slecht slapen, het gevoel van overleven, niet kunnen ontspannen. “Gelukkig is mijn werkgever erg tevreden over mij. Maar dit kan niet lang meer doorgaan zo, dan heb ik in no time een burn-out.”

Weer genieten

Kees kan prima functioneren binnen zijn omgeving, maar weet niet hoe hij om moet gaan met de problemen waar hij tegenaan loopt. Hij wil daar graag verandering in aanbrengen.

Gelukkig kunnen we snel weer overzicht creëren, waarbij hij leert hoe hij dit in het vervolg ook zelf kan. Hij leert hoe hij zich beter kan ontspannen en op welke momenten hij dit kan doen, thuis maar ook op het werk.

Hij leert hoe hij zichzelf tot actie kan aanzetten en dingen kan afronden. Hierdoor komt hij ook makkelijker in slaap en kan hij zijn werk beter aan.

Gelukkig is Kees proactief op zoek gegaan om de oplopende spanningen ten goede te keren. Hij leert beter omgaan met zijn uitdagingen, waardoor hij weer meer van het leven en werken kan genieten. En ja, Kees heeft écht autisme.

Worsteling

En net zoals Kees lopen er heel wat mannen en vrouwen rond binnen organisaties. Van buiten niets te zien, maar inwendig worstelen ze met zichzelf. Op het werk kunnen ze zich met veel pijn en moeite staande houden. Het is maar goed dat collega’s ze thuis niet zien als ze de hele avond uitgeput op de bank liggen om voldoende energie op te doen voor de volgende dag. En laten we het dan nog maar niet over het gezin, de sociale contacten en maatschappelijke bezigheden hebben.

Acceptatie?

Wat als je een ernstig vermoeden hebt, of weet dat iemand in jouw omgeving autisme heeft? Zou je zo iemand in de eerste plaats aannemen? Kun je begrip hebben voor speciale wensen, zoals een rustige werkplek? Ben je ertoe in staat om wat extra tijd te investeren in het inwerken van deze man of vrouw en duidelijk en voorspelbaar te zijn in je gedrag en aansturing?

Zou je iemand met autisme aannemen?

Kun je in bepaalde gevallen overweg met een stuk onmacht als deze persoon in de knoop zit en vreemde dingen doet, of zit er een grens aan wat je accepteert? Denk je na drie keer: nou moet hij het maar eens weten, of leg je het nog een keer op een andere manier uit? Schenk je extra aandacht aan deze werknemer tijdens de moeilijke momenten zoals een bedrijfsuitje, reorganisatie of andere veranderingen?

Zelfredzaamheid

Het is zo gemakkelijk om te denken dat iemand zichzelf wel redt. Zo eenvoudig om mensen maar aan te laten modderen en het van een afstandje waar te nemen.

Het is goed om verwachtingen te hebben van medewerkers, maar om deze bij te stellen naar de realiteit is nog beter. We staan zo snel klaar met onze oordelen: “Dat kunnen ze toch wel, begrijpen ze toch wel?” En we kunnen vaak uitstekend veroordelen: “Dit is niet meer normaal, hij voelt zich daar zeker te goed voor, hij doet altijd zo moeilijk.”

Betrokken leiderschap

Toch hoeft het niet zo moeilijk te zijn om deze medewerkers een betere basis te geven. Een basis waarin ze uitstekend en zelfs boven verwachting kunnen presteren. Op het aloude rust, reinheid en regelmaat gedijt iedereen goed, maar voor mensen met autisme is dit nóg belangrijker.

Betrokken leiderschap voorkomt ook veel problemen. Kennis over bepaalde aandoeningen die op de werkvloer voor kunnen komen, is heel helpend.

Het meest essentiële is een veilige, duidelijke en betrouwbare relatie opbouwen

Maar het meest essentiële is een veilige, duidelijke en betrouwbare relatie opbouwen, waarin mensen ook écht kunnen delen waar ze tegenaan lopen. Als afspraak, afspraak is en vertrouwen niet wordt beschaamd, als begrip vanzelfsprekend is – met soms een beetje hulp – maakt dat voor de medewerker met autisme het verschil tussen overleven en leven.

Geen geringe opdracht, maar daar krijg je dan ook heel veel voor terug! Een betrouwbare en eerlijke medewerker. Iemand die doorgaat tot de klus is geklaard. Oog voor details die anderen over het hoofd zien. Verbanden zien die anderen ontgaan. Creatieve oplossingen verzinnen die enorm veel potentieel hebben.

En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Een medewerker met autisme is kortom een aanwinst voor elke organisatie!