Wenende ouders

Ik ben dol op patronen. Als je daar eenmaal van hebt geproefd, kun je niet meer zonder. Wat is het toch elke keer weer een feest om ze te ontdekken.

Soms voel ik me net een jager, op zoek naar een patroon om haar wild mee te schieten. Heerlijk!

Een van de meest voorkomende patronen is manipuleren. Persoonlijk heb ik daar een hekel aan, omdat het gericht is op de kwetsbaarheid van de ander. Daar waar je die ander pijn kan doen – en dan bij voorkeur onzichtbaar – zonder dat die ander het doorheeft.

Niet om lullig te zijn, maar ik zie dit patroon vaker bij vrouwen dan bij mannen. Volgens mij als afgeleide van een soort van onvermogen of angst om duidelijk te zijn. Ook kinderen zie je dit gedrag inzetten als één van de weinige wapens waarover zij bezitten. Die zijn daar meesters in. Denk maar aan de pruillipjes: “Jij maakt mij verdrietig.”

Weglopen is ook manipulatief gedrag, mits ingezet met de juiste timing en emotie.
Een paar jaar geleden heb ik dit meegemaakt. Mijn zoon voelde zich verongelijkt omdat hij ergens zijn zin niet in had gekregen en trok zijn machtigste wapen: hij deed zijn jas aan, nam een plastic tasje met wat spullen mee en trok de deur hard achter zich dicht.

Zwijgend, langzaam en demonstratief – het moest immers wel zichtbaar zijn – liep hij langs de ramen. Zijn noodlot tegemoet. Diep van binnen vlamde een diepe hoop en verwachting dat hij daar voor het raam twee wenende ouders zou zien staan die daarna wanhopig op zoek zouden gaan naar hun verloren zoon.

Te laat echter. Hij zou van de aardbodem verdwenen zijn. Voorgoed. Hoe ontluisterend moet het voor hem zijn geweest twee vrolijk lachende ouders voor het raam te zien staan die hem hartelijk uitzwaaiden. “Tot ziens, fijne reis nog!”, riepen we hem door de dubbele beglazing na.

Trots en met heel zijn wezen nog iets van eigenwaarde trachtend te bewaren, bleef hij doorlopen. Ons geen blik waardig keurend. Het hek door, de straat op. In zijn rug prikten nog steeds de ogen van die vrolijke ouders. Na een paar minuten had hij het wel bekeken. Met afgezakte schoudertjes liep hij weer terug huiswaarts. Plan mislukt.

Niet reageren is een van de meest effectieve manieren om manipulatief gedrag te doorbreken. Niet ingaan op het spel waartoe jij wordt uitgenodigd. Je niet laten leiden door die rotgevoelens die de ander bewust in jou oproept. Schuldgevoel, angst, spijt, verdriet. En met wat lef juist het tegenovergestelde gedrag laten zien van wat de ander van jou verwacht.

Mocht u een volgende keer uw cliënt in krokodillentranen zien zwelgen. Vat moed ! Houdt u in! Troost niet maar stort u zelf wanhopig ter aarde. Succes gegarandeerd!