Wat gebeurt er bij ziekte tijdens onbetaald verlof?

Vraag:
Een van mijn medewerkers wil een sabbatical opnemen van een half jaar om een wereldreis te maken. Wij hebben ingestemd met haar wens, maar hebben nog wel wat vragen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als zij ziek wordt tijdens haar onbetaalde verlof?

Antwoord:
In mijn vorige blog over de verschillende verlofvormen was het onbetaald verlof, anders dan langdurend zorgverlof en aanvullend geboorteverlof, nog niet besproken. Tijd dus voor een toelichting op de mogelijkheden en gevolgen.

Onbetaald verlof

Het komt nog wel eens voor dat een medewerker onbetaald verlof wil opnemen. Een veelvoorkomende vorm van onbetaald verlof is een sabbatical waarbij een medewerker voor langere tijd, variërend van enkele maanden tot een jaar, vrijaf wil om bijvoorbeeld een wereldreis te maken, een studie te volgen of om tijd te hebben voor familie.

In de basis heeft iedereen recht op onbetaald verlof. Echter, de werkgever moet er wel mee instemmen. Er bestaat niet zoiets als ‘een recht op onbetaald verlof’. Soms is er in een cao iets opgenomen, maar in de wet is dit niet geregeld.

Waar moet je op letten?

• Functie na terugkeer?
  Het is niet vanzelfsprekend dat de werknemer zijn oude functie ongewijzigd kan blijven uitoefenen na terugkomst van het onbetaald verlof. Het is aan te raden hier concrete afspraken over te maken.
• Vervanging regelen
  De werkgever doet er verstandig aan de vervanging tijdig in te regelen, zodat eventueel nog een overdracht kan plaatsvinden.
• Salaris en vakantiedagen
  Tijdens het onbetaald verlof ontvangt de werknemer geen salaris en hij bouwt géén vakantiedagen op. Uitzondering hierop zijn langdurend zorgverlof en aanvullend geboorteverlof (per 1 juli 2020). Daarbij gaat de opbouw van vakantiedagen wel door. Werkgever en werknemer zullen afspraken moeten maken over bijvoorbeeld het gebruik van de laptop, telefoon en de leaseauto. Ook is het verstandig afspraken te maken over arbeidsvoorwaardelijke zaken als bonus, salarisverhoging en kerstpakket.
• Opbouw van het pensioen vindt doorgaans niet plaats, maar dat kan per pensioencontract verschillen. Soms blijft de werkgever het werkgeversdeel afdragen.

Ziekte tijdens onbetaald verlof

Tijdens het verlof heeft werknemer geen recht op loondoorbetaling. Dit geldt dus ook als de werknemer tijdens de verlofperiode ziek wordt. Als het verlof afloopt en de werknemer is nog steeds ziek, dan is de eerste werkdag meteen de eerste ziektedag en moet de werkgever weer loon doorbetalen. Je kunt met elkaar afspreken dat de werknemer zijn verlof mag afbreken als hij ziek wordt. In dat geval start de loondoorbetaling direct weer.

Tijdens het onbetaald verlof is de werknemer niet verzekerd voor de Ziektewet en de WIA. Eventueel kan de werknemer zich vrijwillig verzekeren bij het UWV, maar de premies hiervoor zijn hoog dus dat doen niet veel mensen.

Goed voor werkgevers om te weten: als de werknemer helemaal geen salaris meer krijgt, vervalt de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet voor de werkgever.

Let op, het gaat hier dus om de loondoorbetaling tijdens ziekte en niet om de ziektekosten zelf. Die worden namelijk gedekt door een zelf, dan wel collectief af te sluiten ziektekostenverzekering.

Ziekte na einde dienstverband

Bij het einde van het dienstverband eindigt ook de loonbetalingsplicht van de werkgever tijdens ziekte. Die loondoorbetaling is een in de Ziektewet vastgelegde verzekering tegen het wegvallen van inkomen bij arbeidsongeschiktheid. Hier betaalt de werknemer via de werknemersverzekeringen ook premie voor.

In de wet (artikel 46 ZW, 17 WAO en 10 WIA) is wel de zogenaamde “nawerking” van die verzekering geregeld. Een werknemer blijft volgens de regeling onder bepaalde voorwaarden verzekerd voor inkomensverlies bij ziekte die intreedt na het einde van de arbeidsovereenkomst.

Kort gezegd heeft iemand altijd recht op een uitkering als hij binnen vier weken na afloop van de arbeidsovereenkomst ziek wordt. Voorwaarde is wel dat de werknemer geen andere baan heeft, of inmiddels recht op een uitkering.

Vaststellingsovereenkomst

Als er sprake is van een beëindiging van de arbeidsovereenkomst met een vaststellingsovereenkomst (een zgn. VSO), is het verstandig daarin ook iets op te nemen over het melden van ziekte binnen 28 dagen na beëindiging. De werkgever is immers gedurende die periode nog verantwoordelijk voor de re-integratie van de (ex) werknemer.

Bij de aanvraag van een Ziektewetuitkering zal het UWV in dat geval de zieke werknemer ook terugverwijzen naar de oude werkgever.

Conclusie

Onbetaald verlof is – behalve zorgverlof en geboorteverlof – geen wettelijk recht. Het komt er dus op aan afspraken te maken en de werknemer goed te informeren. Er valt namelijk meer dan alleen het salaris weg tijden het verlof.

Verder is het goed te beseffen dat ook bij ziekte tijdens het verlof er geen recht bestaat op loondoorbetaling bij ziekte.