Rollen maar met die bedrijfsarts!

In de eeuwige wederkeer der dingen is de rol van de bedrijfsarts weer langsgekomen. Wie spreekt er over de rol van de bedrijfsarts?
Ik laat ze de revue passeren en lever mijn commentaar. Niet mee eens? Laat het me weten! Wel mee eens? Ga zo voort!
De SER heeft in haar polderwijsheid gesproken. In het advies “Stelsel gezond en veilig werken” zegt de SER: “De raad vindt het van belang dat alle werkenden en potentieel werkenden (werkzoekenden) terecht kunnen bij een arts met kennis van arbeid en inzetbaarheid in relatie tot gezondheid. Voor niet-werknemers is het dan ook bij uitstek van belang dat reguliere zorgverleners aandacht hebben voor en inzicht hebben in de relatie tussen werk en gezondheid.”
(Comment☺🙂 Goed dat de SER praat over gezondheid. Dat is toch wat artsen doen? Zich bezighouden met gezondheid? Een veel verbreid misverstand is dat wij ons bezig houden met ziekte. Verder zou ik deze zinnen rustig laten garen. Als iets “van belang” wordt geacht, wordt er meestal weinig energie in gestoken.
De NVAB…
is onze beroepsvereniging. Vertegenwoordiger van (bijna) alle bedrijfsartsen. Voorzitter Jurriaan Penders heeft in Medisch Contact het volgende gezegd: “Bij een bedrijfsarts terechtkunnen is een onvervreemdbaar recht.”
(Comment☹:) Hallo! Laten we hier wel even met beide benen op de grond blijven staan! Moet het soms in de Grondwet? Artikel 2, Grondwet: “Elke werknemer heeft recht op een bedrijfsarts.” Onvervreemdbaar recht klinkt als: je mag niet martelen, er is vrijheid van meningsuiting, er is persvrijheid, er is vrijheid van godsdienst, er is vrijheid van bedrijfsarts… Nee, de NVAB praat zelfs niet over vrijheid: het is een recht, sterker: het is “onvervreemdbaar” (wat betekent dat eigenlijk?)!
Waarom zou een beroepsvereniging naar buiten toe moeten uitleggen wat we doen? The proof of the pudding is in the eating. Wat we willen zijn, is niet wat men denkt dat we zijn. Wat we laten zien, is wat we zijn.
Mw. Schippers, de Minister van Volksgezondheid…
waakt over de gezondheid van het volk en heeft haar reactie op de NVAB-mening al gegeven: de gezondheid van werknemers hangt helemaal niet af van de aanwezigheid van een bedrijfsarts. Bovendien kunnen andere professionals ook heel veel moois doen voor de gezondheid van werknemers.
(Comment☹☺:) Een open deur Edith! Dat kan beter, dit riekt naar een standaard VVD reflex. Stel je je toch eens voor dat je gezondheid afhangt van iemand anders! Gezondheid is van jezelf, je eigen verantwoordelijkheid. De meeste klachten en ziekten gaan namelijk vanzelf over. Gemiddeld komt iemand eenmaal per jaar bij de huisarts. Het zou toch niet best zijn als die tien minuten jouw gezondheid bepalen.
Negen van de tien bezoeken aan de huisarts zijn of zinloos of kunnen ook door de POH of de doktersassistente, de orthomanueel therapeut of de buurvrouw worden afgehandeld. De truc is dat als je eenmaal écht iets hebt (en dat bepaal je of zelf, of de huisarts filtert de echte ziekte eruit), dan is een huisarts erg prettig om in de buurt te hebben.
En zo geldt dat ook voor de bedrijfsarts. Die zie je toch ook niet elke dag op je werk? Daar ga je naar toe als je een vraag hebt die hij kan beantwoorden. Dat kan een vraag zijn op het gebied van re-integratie, op het gebied van arbeid en gezondheid, iets juridisch op iets het snijvlak van arbeidsongeschiktheid en uitkeringen.
Ook werkgevers kunnen met hun vragen bij de bedrijfsarts terecht. En ja, dit zijn ook vragen over onderwerpen die meestal vanzelf overgaan, of waar anderen ook antwoorden op hebben. De truc is dat àls je eenmaal echt iets te vragen hebt (en dat bepaal je of zelf, of de bedrijfsarts filtert de échte problematiek eruit!), dan is een bedrijfsarts erg prettig om in de buurt te hebben. Zo simpel is het.
Nut?
By the way, er is nog een probleem en daarom moeten ‘we’ in actie komen: er is een tekort aan bedrijfsartsen. Er is geen aanwas! Maar dat komt weer omdat het imago niet goed zou zijn (zegt mw. Schippers). Ook dat nog. We hebben geen rol en ons imago is slecht. Het imago van pluimveeslachter is ook niet goed, maar ik dacht niet dat daar een tekort aan is. Hoe nu verder met de bedrijfsarts?
Praten over het ‘nut’ van een bedrijfsarts is bij voorbaat zinloos. Is een fysiotherapeut nuttig? Ja, soms. Is een cardioloog nuttig? Ja, soms. Is een loodgieter nuttig? Ja, soms. Moet alles nut hebben? Is een zonsondergang nuttig? Een leeg strand met een westerbranding? Alles afmeten aan praktisch nut is zó jaren ’80 en ’90.
Zo zijn we ook de bancaire en huizen crisis ingegleden. Wat is van waarde en wat is nuttig? Wat volgt is een eindeloze discussie. Hoe meer discussie over nut, des te minder aanwas. Je praat toch ook niet over het nut van een neurochirurg? Die heeft zelden nut, maar wordt ingezet daar waar ‘ie goed in is. En dan wordt hij ook hoog gewaardeerd. Iedereen wil neurochirurg worden!
Rollen
Wat is dan de rol van de bedrijfsarts? Is dit niet ook een even zinloze vraag met een even oeverloos antwoord? Ik vrees van wel. Stel jezelf de vraag: wat is mijn rol? Zie wat er dan gebeurt: eerst lekker je rol afbakenen, dit is jouw rol en dat is mijn rol. O wee als je in mijn rol komt. Voor je het weet zit je in een rol – ja – bén je een rol. En dan zit je in een toneelstuk. Als er gepraat wordt over “wat is de rol van de bedrijfsarts?”, dan is het afscheid nabij. Einde beroep. Wat is de rol van loodgieter? Weg loodgieter!
Ik weet nog wel dat we vroeger veel praatten over de rol van de bedrijfsmaatschappelijk werker. Dat was vooral omdat we maar niet konden bedenken hoe we die – vaak heel aardige – professionals aan het werk moesten houden.
Ik spreek overigens graag over rollen. Ik stel mij altijd een grote rol met hooi voor. Zo een op het Franse platteland in de maand augustus, nog zonder plastic eromheen. We reden vroeger vaak door Frankrijk met de kids achterin. Dan zagen we die rollen liggen in de hete zon en riepen we om het hardst: “Rolle!” (met een klein pittig Frans accentje). Dan pas waren we écht in het buitenland. Zo ligt of rolt daar de bedrijfsarts, als rol in het landschap van de werkende mens.
Niet gelukkig
Misschien willen we ons juist nu profileren, omdat wij bedrijfsartsen niet gelukkig zijn. Dat is onderzocht en er is veel onvrede onder collega’s. Iemand die ontevreden is, gaat over zijn rol praten. Net als thuis, als je huwelijk verstroeft. Dan ga je je rollen benoemen: man, partner, vader, echtgenoot, vriend, maatje (slik), en dan wil je alle rollen veel beter gaan doen en dat alles liefst in heel veel tinten grijs.
Wij riepen bij elke nieuwe rol die wij zagen in het Franse veld: “Rolle!” – fonetisch: rŎllŭ – en het maakte ons echt niet uit naar welke rol wij dat riepen. Ze zagen er overigens wel gelukkig uit, die rollen in het golvende land, zonder knellend plastic, dat dan weer wel…