Risico op loonsanctie en verhaalssanctie neemt toe

Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de re-integratie van hun zieke werknemers en moeten twee jaar lang minimaal 70 procent van het (maximum dag-) loon van hun zieke werknemers doorbetalen.

Als de werkgever zich onvoldoende inspant voor de re-integratie van de zieke werknemer, dan kan UWV twee financiële prikkels toepassen: de loonsanctie en de verhaalssanctie.

Deze sancties konden echter niet in alle gevallen worden toegepast. Door een wijziging van de Ziektewet is hier verandering in gekomen: het toepassingsgebied van de loon- en verhaalssanctie is uitgebreid.

De eerste loonsancties die gebaseerd zijn op deze wetswijziging worden rond 1 juli 2013 verwacht.

Loonsanctie

Tot voor kort kon UWV aan de werkgever geen loonsanctie opleggen als de zieke werknemer bij UWV aanspraak kon maken op een Ziektewetuitkering (‘ZW-uitkering’). Voor deze zogenaamde ‘vangnetters’ geldt wel dat werkgevers verplicht zijn (en altijd al waren) om voldoende aan re-integratie te doen.

Voorbeelden van vangnetters zijn werknemers die ziek zijn wegens orgaandonatie, wegens aan zwangerschap gerelateerde klachten of werknemers voor wie de zogenaamde ‘no-riskpolis’ geldt.

De totale groep vangnetters betreft een relatief beperkt aantal werknemers. De no-riskpolis groep is in de praktijk de belangrijkste groep. De no-riskpolis geldt onder andere voor werknemers die voorafgaand aan het dienstverband al een WAO- of WIA-uitkering ontvingen, al een arbeidsgehandicaptenstatus hadden of die van UWV bericht hebben ontvangen dat zij aanspraak kunnen maken op de no-riskpolis.

Met de wetswijziging is het nu wel mogelijk voor UWV om een loonsanctie toe te passen bij onvoldoende re-integratie van deze vangnetters.

Verhaalssanctie

Naast de loonsanctie kent het UWV ook de zogenaamde verhaalssanctie. Deze komt in beeld als een arbeidsovereenkomst van een zieke werknemer tijdens ziekte eindigt.

Dit is mogelijk als de looptijd van de arbeidsovereenkomst afloopt tijdens ziekte of als deze wordt ontbonden door de kantonrechter.

Als de werknemer bij het einde van de arbeidsovereenkomst langer dan zes weken arbeidsongeschikt is geweest, toetst UWV of de werkgever voldoende aan re-integratie heeft gedaan.

Als de werkgever onvoldoende aan re-integratie heeft gedaan, dan ‘verhaalt’ UWV de ZW-uitkering op de werkgever over de periode dat de werkgever tekort is geschoten in zijn re-integratieverplichtingen over een periode van maximaal één jaar.

Ook ten aanzien van deze sanctie gold, dat UWV de sanctie niet kon opleggen aan werkgevers van vangnetters. Met de wetswijziging is dit echter ook verleden tijd.

Wetswijziging: groter risico op loonsanctie of verhaalssanctie

Eén van de belangrijkste gevolgen van de wetswijziging is dus dat UWV voortaan ook een loon- en een verhaalssanctie op kan leggen aan werkgevers van een vangnetter.

Werkgevers van vangnetters kunnen dus niet meer zonder risico’s deugdelijke re-integratie achterwege laten, ook niet als het dienstverband op korte termijn eindigt.

De wetswijziging heeft in de praktijk maar weinig aandacht gekregen, terwijl de gevolgen van de nieuwe wet voor werkgevers ingrijpend kunnen zijn. Nu UWV in de praktijk ook steeds sneller een loonsanctie lijkt toe te kennen (het aantal loonsancties neemt ieder jaar toe), neemt het risico voor werkgevers van vangnetters om geconfronteerd te worden met een sanctie ook toe.

De wetswijziging geldt voor ziektegevallen waarbij de eerste dag van de arbeidsongeschiktheid ligt na 1 juli 2011. De eerste loonsancties worden dan ook pas rond 1 juli 2013 verwacht. Het is mogelijk dat er om deze reden tot op heden vrij weinig aandacht voor dit onderwerp is geweest.

Conclusie

De wijziging van de Ziektewet kan ingrijpende gevolgen hebben voor werkgevers van vangnetters. Deze werkgevers kunnen – anders dan voorheen – geconfronteerd worden met een loon- of een verhaalssanctie. De risico’s nemen dus toe. Door de onderstaande tips in acht te nemen, blijven de risico’s echter beperkt:

• Neem bij alle ziektegevallen voldoende re-integratiemaatregelen. Maak eventueel specifieke afspraken met uw arbodienst over de re-integratie van vangnetters.
• Vraag na één jaar arbeidsongeschiktheid een deskundigenoordeel aan bij UWV als u twijfelt of u voldoende aan re-integratie doet. U hoort dan van UWV of u op de goede weg bent en/of wat er in het tweede jaar nog van u verwacht wordt. Let wel dat het deskundigenoordeel geen bindend oordeel is, maar slechts een advies.
• U kunt UWV vragen om bij te dragen in de kosten van de re-integratie als uw zieke werknemer op korte termijn uit dienst gaat en de kosten van de benodigde re-integratie onevenredig hoog zijn gezien de resterende looptijd van het dienstverband. Door deze mogelijkheid hoeven de (hoge) kosten van een re-integratie-instrument dus geen obstakel zijn om dat instrument niet in te zetten.