Onderzoeken in thuiswerken leveren nieuwe inzichten op

Het thuiswerken door de coronacrisis is recent onderwerp van diverse onderzoeken geweest.

Een paar uitkomsten: de tevredenheid over thuiswerken is toegenomen, de bedrijfscultuur is daardoor positief beïnvloed en de productiviteit van werknemers is dan ook toegenomen.

De arbeidsmobiliteit is echter onder druk komen staan en een terugkeer naar kantoor wordt kritisch bekeken.

Tevredenheid

Een onderzoek door Nationale-Nederlanden en Crunchr onder 2.000 werknemers van 75 werkgevers, gaf een gestegen tevredenheid weer in de onderzoeksperiode (april en mei). Waar aan het begin van de lockdown nog 83 procent van de bijna 2.000 respondenten aangaf goed thuis te kunnen werken, was dit een maand later 90 procent.

Niet alleen de tevredenheid over thuiswerken neemt toe. Ook over hun productiviteit worden thuiswerkers steeds positiever. Begin april vond 34 procent van de respondenten dat thuiswerken een negatieve invloed had op hun productiviteit. Aan het einde van het onderzoek was dat nog maar 21 procent.

Een onderzoek van Viking onder 1.000 kantoorwerknemers versterkt dit beeld. Uit hun onderzoek bleek dat 40 procent van de respondenten aangaf thuis productiever te zijn dan op kantoor.

Bijna de helft van de respondenten (43 procent) had een persoonlijke technologische vooruitgang ondervonden door het thuiswerken. Meer dan de helft gaf zelfs aan creatiever te zijn geworden door het thuiswerken.

Amsterdammers hebben daarbij het thuiswerken het meest positief ondervonden, blijkt uit dit onderzoek. Zo zeggen ze dat ze op de werkvloer een betere moraal hebben gekregen (44 procent) en contact met collega’s en contact met management is verbeterd (45 procent).

Bedrijfscultuur

Het thuiswerken heeft ook een positieve invloed gehad op de bedrijfscultuur, volgens een onderzoek van intuo by Unit4 onder bijna 30.000 werknemers. Deze uitkomsten tonen met name positieve inzichten in het klimaat op de werkvloer.

Maar liefst 8 procent van de werknemers heeft gedurende de intelligente lockdown meer feedback ontvangen dan in de periode van januari tot maart 2020.

Daarnaast is de company alignment (het hebben van éénzelfde doel binnen de organisatie) volgens dit onderzoek met 5 procent toegenomen. Het gevoel van erkenning steeg zelfs met 6 procent.

Tegelijkertijd is de relatie met collega’s met 4 procent gedaald. Hoewel medewerkers elkaar minder zien, scoren company alignment en feedback nu significant hoger: de scores namen met respectievelijk 6 en 8 procent toe.

De fysieke afstand tussen collega’s is een voor de hand liggende verklaring voor de toegenomen hoeveelheid feedback tussen medewerkers en leidinggevenden. Waar feedback voorheen offline plaatsvond, heeft zich dit nu naar een online platform verplaatst.

Deze toegenomen mate van feedback heeft mogelijk ook een positieve invloed op de company alignment, doordat medewerkers vaker actief worden betrokken bij hun ontwikkeling en het bedrijfsdoel.

Een nadelig effect van de fysieke afstand tussen werknemers is wel dat dit leidt tot een verminderde relatie met collega’s, aldus het onderzoek van Intuo by Unit4.

Werkgeluk

De relatie met collega’s was onderwerp van een onderzoek door Workforce Management specialist Protime onder 1.000 werknemers. 55 procent van de Nederlanders heeft volgens dit onderzoek een vriendschappelijke band met collega’s. Zij bespreken ook persoonlijke dingen met elkaar.

Nog eens 14 procent rekent een of meerdere collega’s zelfs tot zijn vrienden en geeft aan een hechte band te hebben. De vriendschappelijke band met collega’s maakt het extra uitdagend om thuis te werken, want hierdoor moeten Nederlanders nog langer hun collega’s missen. Volgens Protime is de band met collega’s essentieel voor het werkgeluk en een goede onderlinge sfeer is een cruciaal onderdeel van een goede bedrijfscultuur.

Het is als werkgever daarom belangrijk sociaal contact tussen collega’s te waarborgen, ook tijdens de coronacrisis. Dit kan men doen door digitale borrelpauzes, lunches of koffiepauzes te organiseren. Zo kan iedereen een update geven van het werk en spreken over de thuissituatie. Zo blijft er betrokkenheid bestaan tussen collega’s onderling.

Er zijn volgens dit onderzoek echter ook werknemers die slechts een puur zakelijke band hebben met collega’s. Dat geldt voor een op de vijf (21 procent) Nederlanders. 6 procent geeft aan zijn collega’s nauwelijks te spreken.

Tot slot probeert 2 procent de collega’s zoveel mogelijk te ontwijken. Voor hen is deze lange periode van thuiswerken dus geen slechte ontwikkeling wat betreft contact met collega’s.

Bespreekbaar maken

Een verminderde relatie met collega’s kan daarentegen weer worden verbeterd door collega’s uit te nodigen iets persoonlijks te delen wat zich onder de zogenaamde waterlijn afspeelt.

Sandra Bouckaert beschreef dat in een van haar recente artikelen op BG magazine: “Het bespreekbaar maken daarvan stelt collega’s onderling ook in staat om meer te verbinden. Je krijgt daardoor gemakkelijker contact met de mensen. Waarschijnlijk zijn er een heleboel gevoelens en gedachten die zij gemeenschappelijk hebben. Gedeelde last geeft verlichting. Medewerkers kunnen zich daarna beter op het werk concentreren. Iets persoonlijks delen komt ook de teamcohesie en teamspirit ten goede. Juist in een tijd dat je elkaar alleen maar online tegenkomt. Vergaderingen online zijn eerder technisch dan dat zij mogelijkheden bieden voor sociale interactie.”

Psychologische veiligheid

De goede relatie met collega’s hangt onder meer samen met de psychologische veiligheid die ervaren wordt.

Hans van der Loo en Joriene Beks beschrijven in hun boek ‘Psychologische veiligheid‘ het belang hiervan voor een organisatie. Uit hun research blijkt dat maar liefst 70 procent van de werknemers niet vrijuit zijn mening durft te geven en dus geen psychologische veiligheid ervaart.

Psychologische veiligheid is een klimaat waarin mensen zich vrij voelen om vragen te stellen, anderen aan te spreken of ongevraagd nieuwe ideeën aan te dragen. Thuis vinden we die psychologische veiligheid vanzelfsprekend, maar op het werk ligt dat anders. Daar overheerst te vaak nog angst: angst om je baan te verliezen, angst voor gezichtsverlies of angst om afgestraft te worden voor een gemaakte fout.

Een gebrek aan psychologische veiligheid vormt zo een bron van negatieve energie en wantrouwen en is funest voor teams en organisaties.

Een veilig klimaat is een voorwaarde voor teams en organisaties om écht te presteren en een verschil te maken, aldus Van der Loo en Beks – onder alle omstandigheden.

Psychologische veiligheid is een vurig pleidooi voor het ombuigen van die negatieve energie en het laat je zien hóe. De auteurs putten daarvoor uit jarenlange praktijkervaring en hun brede wetenschappelijke kennis, en vertaalden die naar praktische handvatten waarmee teams stap voor stap kunnen toegroeien naar een psychologisch veilig en vlammend werkklimaat. In zo’n positief klimaat kunnen de mensen in je team volwaardig en vrijmoedig meepraten, meebeslissen en meedoen. Psychologische veiligheid geeft teams vleugels.

Arbeidsmobiliteit

Van de Nederlandse beroepsbevolking zegt slechts 8 procent dit jaar van baan te willen wisselen, blijkt uit een onderzoek van Intermediair en de Nationale Vacaturebank onder ruim 1.000 Nederlanders, in samenwerking met Motivaction.

Driekwart piekert er niet over en blijft honkvast bij de werkgever.​ ​De arbeidsmobiliteit zal daardoor onder druk komen te staan. Wel overweegt 25 procent van de ondervraagden zich bij -of om te scholen.

De coronacrisis zet de Nederlandse arbeidsmobiliteit – de mate waarin mensen bereid en in staat zijn te wisselen van baan – volledig op de rem, blijkt uit dit onderzoek. Driekwart heeft geen plannen om dit jaar van baan te wisselen en lijkt te kiezen voor zekerheid. Een grote meerderheid (74 procent) heeft dan ook vertrouwen in het huidige dienstverband bij de werkgever en verwacht geen reorganisatie op korte termijn.

De Nationale Vacaturebank ziet dat mensen in loondienst minder geneigd zijn naar ander werk te kijken dan vóór de coronaperiode. Er wordt wel meer gezocht wordt naar vacatures, maar dat zijn vooral de werkenden die door de coronacrisis hun werk kwijt zijn geraakt: werknemers en flexwerkers in getroffen sectoren zoals de horeca.

De coronacrisis lijkt van invloed op hoe mensen kijken naar de eigen loopbaanontwikkeling. Een kwart van de ondervraagden overweegt om zich bij of om te scholen.​ ​Bij hbo- en wo-opgeleiden is dit zelfs 30 procent. Vooral werkende jongeren overwegen zich bij of om te scholen. Onder de groep 25-34 jaar is dit 34 procent en bij 18-24 jaar zelfs 46 procent.

ZZP’ers

Niet verrassend is er sprake van toegenomen onzekerheid onder ZZP’ers. 45 procent heeft (te) weinig opdrachten. Toch overweegt slechts 13 procent een vaste baan. Bij mbo-opgeleiden ligt dit iets hoger en overweegt 1 op de 5 een vaste baan.

Terugkeer naar kantoor

Een (gedeeltelijke) terugkeer naar kantoor is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. Uit onderzoek van Acties.nl onder 1.012 Nederlanders die noodgedwongen vanuit huis werken, blijkt dat maar liefst 53 procent van hen het liefst vanuit huis blijft werken totdat er een vaccin is.

Een belangrijke reden hiervoor lijken collega’s te zijn. Zo vertrouwt de helft van de respondenten er niet op dat hun collega’s zich aan de coronamaatregelen houden. Over de eigen striktheid zijn de ondervraagden veel optimistischer; 81 procent verwacht zich bij een eventuele terugkeer naar kantoor aan alle voorschriften van het RIVM te houden.

Ondanks alle mogelijke maatregelen (schotten, mondkapjes, handen wassen) stelt de helft van de ondervraagden dat hun kantoor onmogelijk coronaproof te maken valt. Desondanks vindt een kwart van hen dat hun werkgever momenteel te weinig doet om het kantoor coronaproof te krijgen.

1,5 meter niet haalbaar

Ook een onderzoek door XpertHR |Flex wijst op deze terughoudendheid onder de huidige thuiswerkers.

Zij constateerden in een onderzoek onder iets meer dan 1.000 Nederlanders, waarvan 54 procent kantoor medewerkers, dat 37 procent van werkend Nederland stelt dat anderhalve meter afstand op de werkvloer voor hen niet haalbaar is.

Uit het onderzoek blijkt onder meer dat bijna één op vier van de Nederlandse kantoormedewerkers er vanwege het coronavirus tegenop ziet om zich (weer) onder collega’s te begeven. Bijna een tiende geeft aan dat hun werkgever geen maatregelen heeft genomen om de werkplek coronaproof te maken, terwijl dit wel nodig is.

37 procent geeft aan dat anderhalve meter afstand op werk niet lukt. Echter geeft slechts 22 procent van de mensen met een kantoorbaan aan dat afstand houden onhaalbaar is, tegenover 44 procent van de Nederlanders met een baan waarvoor zij niet op kantoor zitten, zoals de horeca of de kapper.

Exact 36 procent van de werknemers stelt dat hun werkplek, niet zijnde de thuiswerkplek, op dit moment niet coronaproof is. Hieronder wordt juiste afstand, hygiëne, markeringen en afscheidingen verstaan.

Vakantiedagen opnemen

Uit het onderzoek blijkt dat 51 procent van de ondervraagden niet op vakantie gaat. Wel zal 62 procent van de ondervraagden vrije dagen opnemen. Voor 75 procent van de ondervraagden geldt zelfs dat zij evenveel vrije dagen opnemen als ze in een normale zomer zouden doen.

Slechts 17 procent neemt minder vakantiedagen op dan normaal. Voor de 33 procent die wel vakantieplannen heeft deze zomer, geeft 83 procent aan evenveel vrij te nemen en slechts 11 procent neemt minder op dan in een normale zomer.

>>> Meer lezen over thuiswerken? Klik hier

Wil jij jouw ervaringen over thuiswerkende medewerkers met ons delen? Doe dan mee aan het onderzoek over thuiswerken door op deze link te klikken. Je komt direct in het onderzoek. Uiteraard krijg je inzage in de onderzoeksresultaten! De uitkomsten van het onderzoek worden ook gepubliceerd op BG magazine en zullen gebruikt worden om de dialoog met elkaar te voeden en mooie oplossingen kunnen bedenken en uitwisselen.