Iedereen kan werken!

Volgens het NIVEL kunnen huisartsen en bedrijfsartsen nóg beter samenwerken. Ze opereren vooral in hun eigen domein.

De huisarts is gericht op gezondheid en kijkt niet altijd naar het werk dat iemand doet. De bedrijfsarts kijkt daar wel naar en ziet ook het bedrijfsbelang.

Laat ik meteen fors inzetten: samenwerking tussen huisartsen en bedrijfsartsen is een utopie. Ze kunnen het niet en ze willen het niet. Geen enkele dokter is ingericht op samenwerken. Elke ochtend opstaan om de wereld te redden, om mensen uit de klauwen van Ziekte en Dood te redden. En dan gaan samenwerken? Werkte Jezus samen? Ja, met God of met De Dood, maar met collega’s? Die discipelen mochten pas aan de bak toen Hij niet meer op aarde was..

Dokters en samenwerken: ze zijn niet zo gebakken en al zeker niet zo opgeleid.
Kijk maar even mee: eerst vijf jaar lang kennis vergaren; en zo leren we – door een streng inductische en deductische trechter – ziekte naar een klacht en een klacht naar een ziekte te vertalen.

Vervolgens verengen we onder de snijdende blikken van opleiders, die zelf weinig zin hebben om hun kostbare tijd te besteden aan beginnende prutsers. En dan… je bent opgeleid tot een ‘ziekteherkenner’, een dokter die wordt losgelaten op de klagende medemens.

Ooit in een ziekenhuis gewerkt? Een ziekenhuis is een wereld an sich, een politieke slangenkuil waar continu gemanipuleerd wordt en waarbij vergeleken de ambtenarenwereld een voorbeeld van transparantie en ontwikkelingsgerichtheid is. In een ziekenhuis is het contact met de echte wereld als volgt: elke dag komen patiënten binnen en die gaan er ook weer uit.

De huisarts is een soort kruidenier, waarbij de vestigingsplaats van haar winkel strikt gereguleerd is en de tarieven van haar producten ook. Klanten heeft zij altijd genoeg. Boven haar waakt het boze oog van de ziektekostenverzekeraar.

De bedrijfsarts is iemand die, net als zijn collegae, betaalde aandacht biedt. Echter betaald door bedrijven, omdat die vaak zelf niet durven besluiten wát ze doen met hun “zieke” medewerkers. Omdat het boze UWV oog overal waakt.

Is het echt zo erg? Is dat nou nodig, zo cynisch? Ja, het is echt zo erg. Nee, zo cynisch hoeft niet. Er zijn ook heel veel leuke mensen werkzaam in de zorg. Die echt goede dokters zijn. Maar… het is met de advocaten net zo erg en met de notarissen en met de rechters, de burgemeesters, de politici, de wethouders. Maar ook de bakker is niet meer wat ie was… Waar is die man die het brood bakt voor zijn gemeente en die zwijgzaam zijn witbebloemde handen in de schoot van zijn te dikke vrouw legt?

Het is de tijdgeest. Dat is het. Namen en titels doen er niet meer toe. We blijken allemaal mensen te zijn.

Samenwerken? Vooruit, laten we net doen alsof dokters mensen zijn. Stel nou dat die dokters wél willen samenwerken. Ze richten geen werkgroep op, nee ze gaan het doen omdat ze er de voordelen van inzien. Maar welk voordeel heeft een mens om samen te werken? Daar is onderzoek naar gedaan door – jawel! – sociaal psychologen. Ik sta dus niet in voor de betrouwbaarheid van de resultaten, maar vooruit, het klinkt wel logisch.

Uitgangspunt: gedrag wordt bevorderd en versterkt als het beloningen oplevert. Samenwerken kan een aantal beloningen opleveren. Kunnen we die bereiken als de huisartsen en de bedrijfsartsen gaan samenwerken?

1. Meer overlevingskans. Helaas, de huisartsen hebben de bedrijfsartsen helemaal niet nodig. En de bedrijfsartsen flirten wel met de eerste lijn en zeggen dat ze daar hun geld willen gaan halen (rare reden: er zijn veel te weinig bedrijfsartsen, vooral omdat er geen geld meer in de private markt is om bedrijfsartsen op leiden). Maar de zorgverzekeraars zouden wel gek zijn als ze premie aan bedrijfsartsen gaan geven, het is al duur genoeg. En bedrijfsartsen zelf willen, als ze even nadenken, helemaal niet onder het juk van de zorgverzekeraars zitten; daar wordt je namelijk erg ongelukkig van en je wilt juist plezier.
2. Plezier Lol. Vreugde. Flow. Onlangs nog lol gehad met ‘vreemde’ collega’s die allemaal vinden dat zij de enige juiste behandelaar zijn? Ik zou zeggen: gaat niet lukken.
3. Meer kennis en ontplooiing. Ja, dat gaat wel lukken, want ze kunnen best veel van elkaar leren ware het niet dat wij bedrijfsartsen veel meer weten dan die huisartsen die alleen maar kijken naar de klacht en in maximaal tien minuten denken dat de behandeling wel weer volgens protocol kan… Oeps dat gaat lastig worden!
4. Meer succes. In carrière? Nee. In resultaat? Bijvoorbeeld bij behandelingen? Nee, want waarom zou je je collega-arts jouw succes willen gunnen? Nu denk ik dat bedrijfsartsen veel beter spanningen en burn-out en dergelijke kunnen begeleiden. Gewoon omdat ze dat veel vaker doen. Een huisarts ziet tien burn-outs per jaar, een bedrijfsarts zeker tien per maand. Over volumecriteria gesproken. Huisartsen hebben daarentegen vaak veel meer kennis van somatiek. Er liggen hier nog wel succeskansen. Maar gunnen we het elkaar? Wie betaalt dit?
5. Meer geld. Nee, sorry, samenwerking gaat geen geld opleveren. Het is een Volvo met her en der een Porsche en meer wordt het niet.

Conclusie: er is helaas weinig grond om samenwerking tot een succes te laten worden. Op individuele basis zal het zeker gaan, omdat relaties tussen collega’s goed kunnen zijn en dan gun je elkaar wat en dat maakt ook weer gelukkig.

Is er een alternatief? Nee. Niet zolang zowel de reguliere zorg als de alternatieve zorg, als de bedrijfsgezondheidszorg en de verzekeringsgeneeskunde (?) volledig gemedicaliseerd zijn. Niet zolang de maatschappij gemedicaliseerd is.

Alles heeft een diagnose en een behandeling. Daar word je toch ziek van? En zolang wij ziekte tot leidraad maken, is de vraag eindeloos en het zorgaanbod ook. Zitten we gevangen in kokers van geldstromen en maken we dokters die prima ziekten kunnen benoemen maar niet weten wanneer iemand zich gezond vindt.

Niemand praat namelijk over gezondheid. Een voorbeeld: met een cholesterol van 5,8 ben je ziek en dien je behandeld te worden als je ook nog diabetes hebt. Maar, wat zegt dat over de persoon zelf, over zijn gezondheid en zijn werkvermogen? Je bent patiënt de rest van je leven. Wat zegt een persoonlijkheidsstoornis over je leven en je welbevinden?

Willen we gaan samenwerken, dan liggen hier de kansen. Samenwerken aan gezondheid geeft:

• geluk en plezier. Veel leuker dan over ziektes en DBC’s te praten;
• succes, De cliënt is gezond en kan ook werken!;
• levert geld op. Minder kosten, want minder ziektes;
• overlevingskans. Zowel de premiekostencrisis als ons beroep: we zijn brengers van goed nieuws.

Dus mijn idee: formuleer gemeenschappelijke, positief gestelde gezondheidsdoelen en ga daar samen mee aan de slag. Ik doe vast de aftrap, vanuit mijn vakgebied: iedereen kan werken. Utopisch maybe? Wie volgt?