Corona: de grote afrekening

De grote afrekening gaat beginnen. Wie heeft de fouten gemaakt in de aanpak van de Sars-CoV-2 pandemie?

Zoals altijd is Trump er als de kippen bij om de ander de schuld te geven. Maar ook bij ons zullen we, weliswaar subtieler, gaan wijzen op de fouten die door mensen en instituten onvermijdelijk worden gemaakt. En dat is goed. We moeten ook gaan wijzen, want de crisis is voorbij.

Elk mensenleven is een politiek instrument, waarbij het instrument belangrijker lijkt dan het leven zelf. Dat is altijd al zo geweest.

Toevallig ben ik in deze bijzondere fase van ons bestaan geïnteresseerd geraakt in de twee wereldoorlogen. Inderdaad, beter laat dan nooit. Wist daar weinig van. En zie, op een of andere manier kunnen wij 80.000 mensen in één dag naar de loopgraven de dood in sturen en achteraf zeggen dat het “de hel” was.

Wel opdracht geven, wel de opdracht volgen en later zeggen dat het toch wel erg zinloos was allemaal… Maar ja hoe hadden we anders Duitsland verslagen? Misschien door van tevoren wat slimmer te handelen? De geschiedenisboeken druipen echter van de onvermijdelijkheid.

De geschiedenisboeken druipen van de onvermijdelijkheid

Het is dan ook niet minder dan zeer verstandig om centraal geleide of op ideologische gronden gebaseerde scenario’s sterk te wantrouwen, ook en juist in crisistijd.

Een crisis is een bijzondere situatie, die kort duurt. Als het langer duurt, is het een nieuwe realiteit. Zolang niet helder is wat de consequenties zijn van een lockdown, behalve dat de IC’s niet overlopen en er veel bedrijven in nood zijn, kun je de lockdown maar een beperkte periode volhouden. Anders wordt het een uiting van dictatuur of is er oorlog, wat bijna hetzelfde is.

Hoed je vervolgens voor IC-coördinatoren die politiek gaan bedrijven en andersom voor premiers die op dokters blijven bouwen. Zoals bekend leren wij weinig van vroeger. Dat is niet erg, als we het maar beseffen. Maar zelfs dat leren we niet.

Het nieuwe normaal is dus een anderhalve meter maatschappij, met of zonder kapje. Er wordt hard gewerkt aan allerlei erg praktische oplossingen, vooral in die sectoren waar de nabijheid van de ander cruciaal is: de horeca, de evenementen en het toerisme in bredere zin. Maar ook de kapper gaat voor het kapje. We hopen stiekem op een vaccin of een goed medicijn, terwijl we al jaren weten dat dit soort virussen vaker zullen opkomen.

Ik vrees wel dat ik u moet teleurstellen. Anderhalve meter, kapjes… dat gaan we niet kunnen. Ook niet met een app, a priori een gedrocht vergelijkbaar met een zelfreinigend mondkapje, voorbeelden van oplossingen waar geloof in technologie gezond verstand verdringt.

Kunt u zich voorstellen dat we weer gewoon gaan doen en ondertussen anderhalve meter afstand houden tot de ander? Met in ons zak een telefoon met app en op ons gelaat een mondkapje? Willen we dat? Wat gaat er gebeuren? De sterken, de dommen, de nonchalanten gaan dichterbij komen. De zwakken, de verstandigen en angstigen gaan zich terugtrekken.

Het kan alleen maar als het tijdelijk is en dat kan pas als het virus zich terugtrekt en maar af en toe terugkomt. En dat is nog maar de vraag.

U kunt zeggen: “In China kunnen ze al jaren met kapjes lopen.” Klopt, dat is vanwege de luchtvervuiling. Een vergelijkbaar probleem: niet de oorzaak, maar het gevolg wordt bestreden.

We moeten minder mobiel worden

Het nieuwe normaal is haalbaar als we serieus werk gaan maken van (vermindering van) mobiliteit. Anderhalve meter afstand betekent eigenlijk: we moeten minder mobiel worden. Minder reizen, meer thuis werken, minder vakantie, etc.

Een van de positieve bijwerkingen is waarschijnlijk dat de natuur zich kan herstellen. O heerlijke rust, de vogels die fluiten, geen motoren die op kilometers afstand te horen zijn!

Mogelijk praten we hier zelfs over scenario’s die netto levens en ook geluk, geld en plezier opleveren. Toch zijn in een normale politieke bedrijfsvoering de doden geen onderwerp van gesprek. Zelfs de bezuinigingen in de zorg zijn nooit echt vertaald in aantallen (extra) doden. Wie hoort de politicus praten tijdens een economische crisis die de ongelijkheid zal doen toenemen, over effecten als oversterfte?

Nee en toch, elke economisch of politieke keuze betekent ook effect op levens. Een ziekte zoals corona mag je blijkbaar vertalen in dodenaantallen. Economisch beleid vertalen we in inkomens. Mogelijk gaan we nu meer beseffen dat gezondheid en levens overal een rol spelen, bij elke beslissing. Tenslotte willen we niet zozeer groeien in inkomen, maar willen we wel fijner en prettiger leven, in goede gezondheid. We willen helemaal niet honderd keer zo rijk zijn als een Ghanees, we gunnen hem ook een prima leven.

Maar hoe kunnen we mobiliteitsvermindering voor elkaar krijgen zonder dat we een door de staat gereguleerde economie – of belangrijker nog – zonder dat we verdergaande gedragswetgeving krijgen? Hoe voorkomen we wetgeving als: “U zult niet meer op vakantie gaan naar het buitenland!”, of “u zult niet meer vliegen voor uw plezier!”?

Staatsblad 3 juli 2020: De Nieuwe Wet op de vakantie, art 10, sub c, De Cruise: “De Cruise is een typisch jaren 10 vorm van vroeger elitaire, nu massa-vakantie. Een cruiseboot is een drijvende petrischaal. Alle cruise schepen worden vóór 1-1-2021 ontmanteld en gerecycled!”

Zelden een betere reden voor verkiezing gezien

Wie het weet mag het zeggen. Tip: ik zou vanaf nu een goed democratisch debat voeren in de komende twaalf maanden en dan… verkiezingen!

Zelden een betere reden voor verkiezingen gezien.

En Rutte zal wel moeten, want juist zijn mobiliteitspartij heeft de grootste immobiliteitsactie ooit – de intelligente lockdown – bevolen.

Gelukkig krijgt KLM steun. Voor de gezondheid van de medewerkers een goede zaak: niets zo ongezond als werkeloosheid, scheelt vele doden.

Voor de stress van de bestuurders ook fijn. Het was natuurlijk al een staatsgestuurd bedrijf (aandelen!) en och, zo belangrijk! Maar nu wel een beetje milieu erin stoppen hoor! Dat we straks allemaal meer belasting moeten gaan betalen, is niet erg. We krijgen dan weer goedkope vluchten terug, zodat we ons massaal naar Thailand en Marrakesh kunnen begeven.

Alleen die topsalarissen wringen wat… Terwijl honderdduizenden mensen ‘s nachts niet slapen en overdag geen gesprek meer kunnen voeren door talloos vliegverkeer, wordt de kerosine nog steeds zwaar gesubsidieerd en kan het bedrijf zich niet conformeren aan het klimaatakkoord.

Wist u dat het wettelijk geregeld is dat er maximaal 180.000 mensen ernstige hinder mogen hebben van vliegverkeer in Nederland!? Kost heel wat doden schat ik.

Op naar de loopgraven mensen, je hebt ervoor getekend en misschien overleef je het wel!
Ja, de grote afrekening komt. De grote gelijkmaker, de GOD corona, kent geen genade.

Zoals u van mij mag verwachten, nog enkele pakkende cijfers:

• Aantal doden per jaar door luchtverontreiniging: wereldwijd 8,8 miljoen (in Europa 800.000).
• Klimaatverandering in Nederland: goed voor 8.000 doden per jaar (2019).