Arbo eisen voor een gezonde werkplek

De Arbowet verplicht werkgevers om ervoor te zorgen dat beeldschermwerk geen risico oplevert.

Langdurig werken achter een beeldscherm kan gezondheidsklachten aan armen, nek en schouders en ogen opleveren.

Dit artikel biedt u een aantal praktische tips voor een gezonde werkplek.

Ogen

• Voorkom hinderlijke reflecties, en zorg voor een passend contrast tussen beeldscherm en de omgeving. Let op: in moderne kantooromgevingen kan het voorkomen dat het raamoppervlak en daarmee de mate van lichtinval groot is.
• Door gebruikmaking van zonwering kan hinderlijk in het beeldscherm invallend zonlicht voorkomen worden. Horizontale zonwering (zoals rolgordijnen en horizontale lamellen) is effectiever om het storende horizontale licht af te schermen dan verticale zonwering, zoals de traditionele verticale lamellen.
• Het Arbeidsomstandighedenbesluit ten aanzien van beeldschermwerk verplicht werkgevers een beeldschermbril beschikbaar te stellen aan werknemers met ouderdomsverziendheid, die grotendeels werk verrichten achter een beeldscherm.
• Tweemaal per uur de focus verleggen naar een object op grote afstand kan veel oogongemakken voorkomen. CtrlWORK Efficiency software biedt korte interventies en tips, om u hieraan te herinneren.

Lezen van beeldscherm

• De afstand tot het beeldscherm hangt af van de tekengrootte. Het werkt het meest comfortabel met relatief grootte tekens en een kijkafstand van 60 à 70 cm (verhouding tekengrootte en kijkafstand: 1:150).
• De hoek tussen de kijklijn en de horizontaallijn moet voor het hele beeldscherm minimaal 10 tot 20° bedragen.
• Bij gebruik van meerdere applicaties tegelijkertijd is het aan te bevelen om twee beeldschermen te gebruiken, of een groot beeldscherm (≥ 22 inch) dat in tweeën is gedeeld. Bij langdurig gebruik van een laptop met een klein beeldscherm (< 15 inch) is het beter om een extern beeldscherm aan te sluiten. Meer info…

Zitten

• De gemiddelde Nederlander wordt steeds langer, dat is algemeen bekend. Daarom moeten de normen voor afmetingen van stoelen ook worden aangepast aan deze ontwikkeling. In Nederland is het wettelijk verplicht dat alle bureaustoelen aan de EN 1335 voldoen. Daarmee is echter niet gezegd dat deze stoel ook een ergonomisch optimale oplossing is voor de meeste beeldschermwerkers.
• Een stoel die qua afmetingen aan de EN 1335 voldoet is slechts geschikt voor 28 procent van de Nederlandse bevolking. Daarom is door het NEN-instituut een adviesnorm ontwikkeld, de NPR 1813-2003. Deze norm is niet bindend, stoelen die aan deze norm voldoen, zijn geschikt voor een groot deel van de Nederlandse bevolking. Meer info…
  NEN EN 1335-1: wettelijk verplichte minimumeisen voor bureaustoelen
  NPR 1813: niet wettelijk verplichte norm met strengere eisen
• Een kantelstoel, waarbij de hoek zitting en rugleuning gelijk blijft, is aan te bevelen boven een stoel met een synchroon mechaniek (verhouding beweging zitting ten opzichte van rugleuning 1:2 of 1:3).
• Ondersteun de armen goed tijdens computerwerk door comfortabele en hoogte-instelbare armleggers of eventueel door (een speciaal gevormd) werkblad.

Lezen en schrijven

De documenten moeten in lijn met de monitor en het toetsenbord worden geplaatst op een hellend vlak. Tijdens schrijven moeten de documenten op een licht heffend vlak geplaatst worden, dicht bij het lichaam.

In de Arbeidsomstandighedenregeling artikel 5.1 staat dat een gebruikte documenthouder stabiel en regelbaar moet zijn, zodat oncomfortabele hoofd- en oogbewegingen beperkt worden. De documenthouder dient bij voorkeur te voldoen aan NPR 1813. Dit zijn echter geen wettelijk bindende eisen. Meer info…

• Wanneer er met documenten wordt gewerkt, dient men een documenthouder te gebruiken. Hiermee kan het te lezen document enigszins rechtop worden geplaatst zodat het hoofd niet hoeft te worden gebogen bij het lezen van het document.
• De documenthouder moet vrij op het werkvlak kunnen worden aangebracht, als functie van de ergonomische eisen van het soort werk.
• De helling van de documenthouder moet tussen de 25 en 75 graden ten opzichte van het horizontale vlak ingesteld zijn (bij voorkeur instelbaar).
• Het steunoppervlak van de documenthouder mag niet kleiner zijn dan de afmetingen van de daarop te plaatsen documenten.
• De documenthouder moet stabiel staan en niet trillen tijdens de bediening van het toetsenbord.

Werken met een laptop

Om ergonomisch en productief te werken, moet een laptop gecombineerd worden met extern beeldscherm of een laptophouder met los toetsenbord en muis.

De Arbeidsomstandighedenregeling geeft in artikel 5.1 een aantal concrete eisen waaraan een beeldschermwerkplek moet voldoen. Zo mag het beeldscherm niet één geheel vormen met het toetsenbord. Dit is bij laptops wel het geval, daarom moet een los toetsenbord aangesloten worden in combinatie met een laptophouder, eventueel via een docking station.

Verder moet het beeldscherm gemakkelijk te verstellen zijn en kantelbaar zijn. Wanneer een laptophouder gebruikt wordt moet deze stabiel en regelbaar zijn. Meer info…

Dragen van een laptop

Langdurig dragen van een laptop en eventuele accessoires is belastend, zeker als het gewicht boven de zes kilo komt. Een laptoptrolley of -rugzak verlaagt deze belasting, bij gebruikmaking van het openbaar vervoer of de fiets/motor is een rugzak de meest voor de hand liggende keuze, terwijl een trolley in de andere gevallen de voorkeur heeft. Meer informatie…

Mentale vermoeidheid

• Een effectieve remedie tegen mentale vermoeidheid is het werk af te wisselen met andere taken. Die andere taken kunnen rustmomenten zijn, maar ook actief iets anders doen leidt tot mentale verfrissing (bijvoorbeeld bewegen, vaardigheden leren of iets anders doen wat de persoonlijke interesse heeft). Meer info…
• Het is belangrijk om de werktaken en belasting aan te passen aan het natuurlijke dagritme, het bioritme. Houd hier rekening mee met het plannen van de taken.

Muizen

• Het is belangrijk dat de muis zich dicht bij het lichaam bevindt. Een compact toetsenbord of een centraal gepositioneerde muis maakt dit mogelijk.
• Muizen is een precisietaak waarbij men door kleine snelle bewegingen de cursor beweegt en klikt. Daarom is het aan te bevelen om een muis te kiezen die je vanuit de vingertoppen beweegt, zoals een penmuis of precisiemuis.
• In veel gevallen is het sneller om via sneltoetsen een functie op te roepen, in plaats van met de muis. Meer info…

Tekst invoeren

• De afstand tussen het midden van de ene tot de volgende toets moet 19 mm. zijn.
• Tijdens het induwen van een toets moet een duidelijke feedback voelbaar en hoorbaar zijn.
• Een compact toetsenbord verkleint de reikafstand naar de muis en verlaagt daarmee de belasting voor de schouder. Meer info…
• Qua typevaardigheid is nog veel winst te behalen. De Ticken Typecursus helpt hierbij. Deze leert u op intuïtieve wijze tien vingers blindtypen.

Zitten en/of staan

• Het werkblad is bij voorkeur instelbaar tussen 60 tot 82 cm en bij zit-sta-tafels van 60 tot 125 cm (minimaal van 62 tot 120cm). Een zit-sta-tafel heeft de voorkeur boven een gewoon (zit)bureau.
• De tafel moet op of licht onder ellebooghoogte worden geplaatst. Meer info…